Stoisz na rozległej polanie, z której rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na Tatry, Beskid Sądecki i Beskid Wyspowy. Wokół Ciebie miliony fioletowych krokusów tworzą naturalny dywan, a na skraju polany wznosi się biała kapliczka z fascynującą historią. To właśnie Jaworzyna Kamienicka – jeden z najpiękniejszych zakątków Gorców, który łączy w sobie spektakularne widoki, bogate legendy i niezwykłe historie.
Jaworzyna Kamienicka to nie tylko drugi co do wysokości szczyt Gorców (1288 m n.p.m.), ale przede wszystkim jedno z najczęściej odwiedzanych miejsc w tym paśmie górskim. Dlaczego? Odpowiedź kryje się w wyjątkowej kombinacji dostępności, piękna przyrody i kulturowego dziedzictwa, które sprawia, że każda wizyta w tym miejscu staje się niezapomnianym przeżyciem.
Gdzie leży Jaworzyna Kamienicka i jak się tam dostać
Jaworzyna Kamienicka znajdzie się w głównym grzebiecie Gorców, pomiędzy Turbaczem a Gorcem, na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego. Szczyt położony jest zaledwie 6 metrów wyżej niż sąsiednia Kiczora, ale to rozległa polana na jego północno-wschodnich zboczach (na wysokości 1190-1280 m n.p.m.) przyciąga turystów z całej Polski.
Najważniejsza informacja: Wstęp na teren Gorczańskiego Parku Narodowego jest płatny. Bilet normalny kosztuje 10 zł, ulgowy 5 zł. Możesz go kupić w punktach obsługi, przez aplikację mPay lub na stronie gorce.eparki.pl.
Najlepsze szlaki na Jaworzynę Kamienicką
Z Łopusznej (Zarębek Niżni) – najkrótszy i najwidokowy
- Dystans: 7,2 km w jedną stronę
- Czas przejścia: 2 godziny 50 minut
- Przewyższenia: 530 m
- Parking: Bezpłatny w dzielnicy Zarębek Niżni
To moja ulubiona trasa na Jaworzynę Kamienicką! Szlak prowadzi przez malownicze polany z widokami na Tatry już od pierwszych kilometrów. Mijasz polanę Chowańcową, polanę Jankówki, a następnie przez Kiczorę docierasz na cel. Trasa jest dobrze oznakowana i niewymagająca technicznie.
Z Rzek przez dolinę Kamienicy
- Dystans: 9,5 km w jedną stronę
- Czas przejścia: 3 godziny 26 minut
- Parking: Płatny na polanie Trusiówka
Trasa biegnie malowniczą doliną najdłuższej rzeki w Gorcach. Pierwsze 2 km to przyjemny spacer asfaltową drogą wzdłuż rwącego potoku pełnego kamiennych głazów i wodospadów. Przy polanie Papieżówka znajdziesz drewniany szałas, w którym w latach 70. przez dwa tygodnie mieszkał kardynał Karol Wojtyła.
Z Turbacza dla doświadczonych
- Dystans: 4 km
- Czas przejścia: 1 godzina 20 minut
- Szlak: Zielona ścieżka edukacyjna
Jeśli już jesteś na Turbaczu, możesz przedłużyć wycieczkę o wizytę na Jaworzynie Kamienickiej. Szlak prowadzi przez Halę Długą, Polanę Gabrowską i Kiczorę. Po drodze miniesz unikalne torfowisko wysokie z rzadkimi gatunkami roślin.
Parkingi i praktyczne informacje o dojeździe
Parking w Łopusznej: Bezpłatny, kamienista zatoczka przy rozwidleniu szlaków. Dojazd od Nowego Targu lub Krościenka nad Dunajcem.
Parking na polanie Trusiówka: Płatny, duży parking przy początku szlaku. Dojazd przez Lubomierz. Możliwość dojazdu komunikacją publiczną – busy z Krakowa kierunek Szczawnica.
Parking na Przełęczy Knurowskiej: Bezpłatny, przy Stacji Turystycznej. Dobry punkt wyjścia dla dłuższej trasy przez Hale Gorcowe.
Bulandowa Kapliczka – serce gorczańskich legend
Na górnym skraju polany, jak biały strażnik, stoi najsłynniejsza kapliczka w całych Gorcach. To Bulandowa Kapliczka – najstarszy zabytek sztuki sakralnej na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego, który kryje w sobie fascynujące historie i legendy.
Kim był Tomasz Chlipała zwany Bulandą
Tomasz Chlipała, zwany Bulandą, to postać, która do dziś budzi respekt i fascynację mieszkańców Gorców. Urodził się w 1831 roku w osiedlu Bulandy w Szczawie (stąd jego przydomek), a przez ponad 50 lat był władcą polany Jaworzyna Kamienicka, gdzie wypasał około 800 owiec.
Bulanda to nie był zwykły baca. Słynął jako najlepszy znachor w okolicy – ludzie przybywali do niego nawet z daleka, szukając pomocy w chorobach czy życiowych kłopotach. Jego wiedza medyczna i znajomość ziół była legendarna. Potrafił nastawiać złamane kości, leczyć ludzi i zwierzęta, a według miejscowych podań, władał też mocami wykraczającymi poza zwykłe umiejętności.
Swojej wiedzy czarodziejskiej Bulanda nauczył się podobno w Lewoczy na Słowacji. Gdy jego pierwsza żona udała się tam po pomoc dla chorego męża, Tomasz szybko wyzdrowiał i sam udał się w podróż. Mimo zakazu żony tamtejszego znachora, Bulanda tajnie uczył się od mistrza przez trzy dni. To podobno był początek jego niezwykłej kariery.
Fascynujące legendy o czarowniku z Gorców
Wokół Bulandy narosło wiele legend, z których każda ma swój urok:
Legenda o pokutujących duszach
Według najstarszej opowieści, Bulanda podczas snu zobaczył błądzące po górach dusze grzesznych juhasów, zbójników i nieuczciwych baców. Skarżyły się, że "nie mają gdzie kolan ugiąć, by przyklęknąć przed poświęconym miejscem". Wzruszony pobożny baca postanowił im pomóc i z własnych oszczędności wybudował kapliczkę.
Legenda o zbójnickim skarbie
Inna wersja głosi, że Bulanda znalazł na polanie ogromny skarb zbójnicki. W miejscu tego odkrycia wybudował kapliczkę, a pod nią ukrył swoją czarodziejską księgę pełną tajemnych receptur i zaklęć. Według tej legendy, księga nadal tam spoczywa, strzeżona przez jadowite węże.
Legenda o zmarłej córce
Trzecia opowieść mówi o śnie, w którym zmarła córka Bulandy poprosiła go o wybudowanie kapliczki z materiałów, które znajdzie w pobliżu. Baca spełnił prośbę, tworząc miejsce modlitwy dla wszystkich, którzy jej potrzebują.
Kapliczka została wzniesiona w 1904 roku z polnego kamienia i gliny. Pierwotnie zawierała własnoręcznie wyrzeźbioną przez Bulandę figurkę św. Tomasza Apostoła (jego patrona), która jednak została skradziona. Kapliczka przeszła renowację w 1996 roku z inicjatywy Gorczańskiego Parku Narodowego.
Zbójecka Jama – tajemnicza kryjówka zbójników
Około 800 metrów na zachód od Bulandowej Kapliczki, ukryta w lesie, znajduje się Zbójecka Jama – jedna z najbardziej tajemniczych atrakcji Jaworzyny Kamienickiej. Ta jaskinia szczelinowa o długości około 25 metrów i głębokości 3,5 metra to miejsce owiane legendami o zbójnikach i ukrytych skarbach.
Opis jaskini i jak do niej dotrzeć
Zbójecka Jama to jaskinia osuwiskowa – według geologów stanowi początkowy etap powstawania osuwiska. Wejście do jaskini jest wymagające – zaczyna się pionową studzienką głębokość 3,5 metra, z której w dwie strony odchodzą szczeliny o przebiegu północny wschód-południowy zachód. Jedna szczelina ma 10 metrów długości, druga 15 metrów, a obie kończą się zawaliskami.
Charakterystyczna cecha jaskini to ciepłe powietrze wydobywające się z jej wnętrza zimą, które topi śnieg w okolicy otworu wejściowego. Otwór i szyb porastają glony i wątrobowce, nadając jaskini niepowtarzalny charakter.
Jak dotrzeć: Z polany Jaworzyna Kamienicka idź na zachód, mijając kapliczkę. Szlak prowadzi przez las około 10 minut marszu. Zwróć uwagę na oznaczenia – jaskinia nie jest widoczna z daleka.
Legendy o zbójnikach i ukrytych skarbach
Legenda o zbójnickiej kryjówce
Według miejscowych podań, jaskinia przez wieki służyła jako kryjówka gorczańskim zbójnikom. Gromadzili w niej zrabowane kosztowności i chronili się przed pościgiem. W zimie ciepłe powietrze z jaskini zapewniało schronienie przed mrozem.
Legenda o odciętej głowie
Najbardziej mrożąca krew w żyłach opowieść mówi o zastępcy herszta zbójnickiej bandy, który przerósł zdolnościami swojego przywódcę. Zazdrosny herszt podstępnie zabił zdolnego podwładnego, a jego głowę strącił do jaru. Według legendy, odrąbana głowa do dziś straszy w okolicy i zawsze wraca na Jaworzynę, gdyż jest z nią magicznie związana.
Legenda o podziemnych korytarzach
Miejscowi juhasi twierdzą, że jaskinia to tylko początek podziemnych korytarzy ciągnących się pod całymi Gorcami. Aby to udowodnić, wpuścili do jaskini kozę, która podobno wyszła na powierzchnię… pod Mogielicą w Beskidzie Wyspowym! Oczywiście, to tylko legenda, ale dodaje magii temu miejscu.
Legendy o pankach
Inne podania głoszą, że jaskinię i jej okolice upodobali sobie pankowie – ziemne duchy z charakterystycznymi naroślami na twarzach. Te tajemnicze istoty miały strzec ukrytych w jaskini skarbów.
Krokusy na Jaworzynie Kamienickiej – kiedy kwitną i co warto wiedzieć
Wiosna na Jaworzynie Kamienickiej to prawdziwe czarodziejstwo. Gdy śnieg ustępuje z polany, ujawnia się jeden z najpiękniejszych spektakli natury w polskich górach – miliony krokusów tworzących fioletowy dywan.
Najlepszy czas na oglądanie krokusów
Krokusy na Jaworzynie Kamienickiej kwitną zazwyczaj w kwietniu, choć dokładny termin zależy od warunków pogodowych danego roku. Pierwsze kwiaty pojawiają się często już w marcu, gdy tylko znika śnieg, ale prawdziwą eksplozję kolorów możesz zobaczyć około 2-3 tygodnie później.
Najlepszy okres to druga połowa kwietnia, kiedy kwiaty osiągają pełnię rozkwitu. Warto jednak na bieżąco sprawdzać sytuację w grupach górskich na Facebooku (jak Tatromaniacy czy Beskidomaniacy), gdzie turyści dzielą się aktualnymi informacjami o stanie kwitnienia.
Ciekawostka: Na Jaworzynie Kamienickiej znajdziesz nie tylko typowe fioletowe krokusy, ale także białe odmiany, które w Tatrach nie występują. Ten szafran spiski (Crocus scepusiensis) to relikt z okresu lodowcowego, który w Polsce najliczniej występuje właśnie w Gorcach.
Alternatywa dla zatłoczonej Polany Chochołowskiej
Jeśli nie masz ochoty na tłumy na Polanie Chochołowskiej (która w szczytowy weekend krokusowy może gościć nawet 60 000 osób!), Jaworzyna Kamienicka to idealna alternatywa. Oferuje równie spektakularny widok krokusów, ale w znacznie bardziej kameralnej atmosferze.
Dlaczego warto wybrać Jaworzynę Kamienicką zamiast Polany Chochołowskiej:
- Znacznie mniej turystów, nawet w weekendy
- Możliwość spokojnego fotografowania i odpoczynku
- Dodatkowe atrakcje (Bulandowa Kapliczka, Zbójecka Jama)
- Łatwiejszy dostęp do różnych szlaków
- Widok na Tatry jako bonus do krokusów
Praktyczna rada: Jeśli wybierasz się na krokusy, najlepiej zaplanuj wycieczkę na dzień powszedni lub wczesno-poranne godziny weekendu. Polana o świcie, gdy pierwsze promienie słońca oświetlają fioletowy dywan, to widok, który zostanie z Tobą na zawsze.
Widoki z Jaworzyny Kamienickiej – panorama, która zapiera dech
Stojąc na polanie Jaworzyna Kamienicka, masz przed sobą jeden z najpiękniejszych widoków w całych Karpatach. To miejsce, gdzie natura przygotowała naturalny taras widokowy z panoramą obejmującą trzy różne pasma górskie.
Co można zobaczyć z polany
Widok na Tatry
W pogodne dni przed Tobą roztacza się majestatyczna panorama Tatr. Wyraźnie widać najwyższe szczyty polskiej części tego pasma, a charakterystyczne profile szczytów są rozpoznawalne nawet dla początkujących turystów. Szczególnie efektownie prezentują się Tatry o wschodzie i zachodzie słońca, gdy światło nadaje im różowe i złote odcienie.
Beskid Wyspowy w pełnej krasie
Na pierwszym planie dominuje Beskid Wyspowy z charakterystycznymi szczytami: Mogielicą, Śnieżnicą, Ćwilinem i Ciecieniem. Te kopulaste szczyty tworzą charakterystyczną linię horyzontu, która jest wizytówką tego pasma.
Beskid Sądecki w oddali
W dalekim planie można dostrzec szczyty Beskidu Sądeckiego, w tym fragment pasma Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej. Te odległe szczyty nadają głębi całej panoramie.
Gorce w pełnej okazałości
W najbliższym otoczeniu można podziwiać charakterystyczne szczyty Gorców: Kudłoń z jego podszczytową polaną, Gorc z charakterystyczną wieżą widokową oraz Gorc Troszacki. Te szczyty, pozbawione ostrych graniej, prezentują łagodny, beskidzki charakter.
Najlepsze punkty widokowe na polanie
Okolice Bulandowej Kapliczki
Górna część polany przy kapliczce oferuje najszerszą panoramę. Tutaj ustawiono także ławki i tablicę informacyjną z opisaną panoramą szczytów, która pomoże Ci zidentyfikować poszczególne szczyty.
Środkowa część polany
Nieco niżej, w środkowej części polany, znajdują się kolejne ławki z równie spektakularnymi widokami. To idealne miejsce na odpoczynek przy dłuższej trasie.
Wschodni skraj polany
Dla fotografów polecam wschodni skraj polany, skąd można uchwycić kapliczkę na tle panoramy Tatr. To jedno z najczęściej fotografowanych miejsc w Gorcach.
Wskazówka dla fotografów: Najlepsze światło do zdjęć masz rano (wschód słońca za Tatrami) i wieczorem (zachód słońca oświetlający Beskid Wyspowy). Unikaj połowy dnia, gdy światło jest płaskie i kontrastowe.
Praktyczne informacje dla turystów
Ceny biletów do Gorczańskiego Parku Narodowego
Wstęp na teren Gorczańskiego Parku Narodowego jest płatny dla wszystkich turystów. Aktualne ceny (2025):
- Bilet normalny: 10 zł
- Bilet ulgowy: 5 zł
Gdzie kupić bilety:
- Punkty obsługi w Koninkach i Lubomierzu-Rzekach (polana Trusiówka)
- Mobilne punkty sprzedaży na polanie Gabrowskiej, Starmaszka i przełęczy Borek
- Aplikacja mPay (dostępna 24/7)
- System online: gorce.eparki.pl
Kto ma prawo do zniżek:
- Dzieci do lat 7 (bezpłatne)
- Posiadacze Karty Dużej Rodziny (bezpłatne)
- Mieszkańcy gmin graniczących z parkiem (bezpłatne)
- Studenci i uczniowie (bilet ulgowy)
Ważne: Z zakupu biletu wyłączone są odcinki szlaków biegnące wzdłuż granic parku. 15% wpływów z biletów trafia na działalność ratowniczą Grupy Podhalańskiej GOPR.
Najlepsze pory roku na wizytę
Wiosna (kwiecień-maj)
To najlepszy okres na odwiedziny Jaworzyny Kamienickiej. Kwitnące krokusy, przyjemne temperatury i długie dni sprawiają, że wycieczka staje się niezapomnianym przeżyciem. Pamiętaj jednak o większej liczbie turystów w tym okresie.
Lato (czerwiec-sierpień)
Idealne warunki do długich wędrówek i noclegów pod namiotem. Polana porośnięta jest wówczas zielonymi trawami, a widoki są krystalicznie czyste. To także najlepsza pora na łączenie wizyty na Jaworzynie z dłuższymi trasami po Gorcach.
Jesień (wrzesień-październik)
Magiczny okres, gdy polana przybiera złote i bursztynowe barwy. Mniej turystów, ale wciąż dobre warunki pogodowe. Szczególnie piękne są widoki w okresie złotej jesieni.
Zima (listopad-marzec)
Dla miłośników zimowej wędrówki. Polana pokryta śniegiem prezentuje się zjawiskowo, a w mroźne dni widoki na Tatry są wyjątkowo ostre. Wymaga jednak odpowiedniego przygotowania i doświadczenia.
Moja rekomendacja: Jeśli można wybierać, zaplanuj wizytę na maj. Krokusy mogą już przekwitać, ale polana jest zielona, pogoda stabilna, a turystów mniej niż w kwietniu.
Dlaczego warto odwiedzić Jaworzynę Kamienicką
Jaworzyna Kamienicka to miejsce wyjątkowe, które oferuje znacznie więcej niż tylko piękne widoki. To połączenie spektakularnej przyrody z bogatą historią i kulturą, które sprawia, że każda wizyta staje się podróżą w czasie.
Pięć najważniejszych powodów, dla których warto odwiedzić Jaworzynę Kamienicką:
- Niezapomniane widoki – panorama Tatr, Beskidu Wyspowego i Sądeckiego z jednego miejsca
- Wiosenne krokusy – alternatywa dla zatłoczonej Polany Chochołowskiej
- Bulandowa Kapliczka – najstarszy zabytek sakralny w Gorczańskim Parku Narodowym z fascynującą historią
- Zbójecka Jama – tajemnicza jaskinia z legendami o zbójnikach
- Dostępność – różne szlaki o różnym stopniu trudności dla każdego poziomu zaawansowania
Dla kogo jest to miejsce:
- Rodzin z dziećmi (szlak z Łopusznej)
- Miłośników historii i legend
- Fotografów przyrody
- Turystów szukających alternatywy dla zatłoczonych miejsc
- Osób rozpoczynających przygodę z górami
Jaworzyna Kamienicka to dowód na to, że w polskich górach wciąż można znaleźć miejsca, które łączą w sobie piękno przyrody, bogactwo kultury i autentyczność górskiego klimatu. To miejsce, które po jednej wizycie na długo pozostanie w Twojej pamięci i będzie ciągnąć z powrotem.
Kiedy staniesz na tej polanie, z kapliczką Bulandy za plecami i panoramą Tatr przed oczami, zrozumiesz, dlaczego Jaworzyna Kamienicka to jedno z najpiękniejszych miejsc w polskich Karpatach. A kto wie – może i Ty dołączysz do grona tych, którzy regularnie powracają w to magiczne miejsce, by na nowo odkrywać jego uroki.