Zastanawiasz się, gdzie uciec od tłumów turystów w Karkonoszach, a jednocześnie nacieszyć oczy jedną z najpiękniejszych panoram w Sudetach? Wysoki Kamień w Górach Izerskich to odpowiedź na Twoje marzenia o górskiej przygodzie, która nie wymaga heroicznych wysiłków, a zapewnia widoki, które zapadną Ci w pamięć na długie lata.
Ten 1058-metrowy szczyt, górujący nad Szklarską Porębą, to miejsce wyjątkowe z wielu powodów. Po pierwsze, oferuje panoramę sięgającą aż po Ślężę – w pogodny dzień będziesz mógł zobaczyć praktycznie wszystkie najważniejsze pasma Sudetów. Po drugie, ma niesamowitą historię, której elementem jest współczesny budownik-marzyciel, który własnoręcznie stawia na szczycie schronisko i wieżę widokową. Po trzecie wreszcie, to idealne miejsce na rodzinną wycieczkę – szlaki są łatwe, a widoki gwarantowane.
Czym jest Wysoki Kamień i dlaczego każdy miłośnik gór powinien go odwiedzić
Wysoki Kamień to nie tylko szczyt – to punkt widokowy, który zmienia perspektywę na Sudety. Położony na wysokości 1058 metrów nad poziomem morza w sercu Gór Izerskich, stanowi jeden z najważniejszych punktów Wysokiego Grzbietu. Co sprawia, że wyróżnia się na tle innych izerskich wzniesień?
Przede wszystkim jego strategiczne położenie. Wysoki Kamień wznosi się tuż nad Szklarską Porębą, ale jednocześnie oferuje niezakłócone widoki na wszystkie strony świata. Z jego szczytu dostrzeżesz Karkonosze z imponującą Śnieżką, malownicze Góry Kaczawskie, tajemnicze Rudawy Janowickie, a także rozległą Kotlinę Jeleniogórską. Przy wyjątkowo dobrej widoczności Twój wzrok sięgnie aż po Ślężę – over 70 kilometrów na południe!
Masyw Wysokiego Kamienia składa się właściwie z trzech skalnych wzniesień. Oprócz głównego szczytu znajdziesz tu Zawalidrogę (1025 m n.p.m.) oraz trzecie, bezimienne wzniesienie o wysokości 1023 metrów. Wszystkie zbudowane są z odpornych na wietrzenie hornfelsów, które tworzą charakterystyczne skupiska skalne na szczytach.
Tu pojawia się pierwsza perła wiedzy eksperckiej: Wysoki Kamień często oferuje dobre warunki pogodowe, gdy w sąsiednich Karkonoszach szaleje niepogoda. Góry Izerskie mają nieco łagodniejszy klimat, więc gdy Śnieżka skryta jest w chmurach, na Wysokim Kamieniu możesz cieszyć się słońcem i wspaniałymi widokami. To czyni go idealną alternatywą podczas niestabilnej aury.
Dostępność to kolejny atut tego miejsca. Szlaki prowadzące na szczyt nie wymagają szczególnego przygotowania fizycznego ani zaawansowanego sprzętu górskiego. Rodziny z dziećmi, początkujący turyści, a nawet właściciele psów (tak, można iść z czworonogiem!) znajdą tu trasy dopasowane do swoich możliwości.
Fascynująca historia szczytu – od arystokratycznego schroniska do współczesnej pasji
Historia Wysokiego Kamienia to opowieść o dwóch epokach. Pierwsza rozpoczęła się w 1837 roku, gdy zamożna rodzina Schaffgotschów – ówcześni właściciele tych ziem – postanowiła wybudować na szczycie drewniane schronisko górskie. Hochsteinbaude było jednym z pierwszych tego typu obiektów w całych Sudetach, co świadczy o tym, że walory tego miejsca dostrzeżono już prawie 200 lat temu.
Schronisko szybko zyskało renomę. W 1841 roku gościło nawet króla pruskiego Fryderyka Wilhelma IV, co potwierdza jego rangę jako ważnego punktu na mapie sudeckiej turystyki. W 1875 roku dobudowano drewnianą wieżę widokową, która jeszcze bardziej podkreśliła atrakcyjność miejsca.
Niestety, 1882 rok przyniósł katastrofę. Pożar doszczętnie zniszczył schronisko. Odbudowano je wprawdzie dosyć szybko, ale po drugiej wojnie światowej obiekt popadał w coraz większą ruinę. Brak funduszy na remont doprowadził do tego, że w 1963 roku zdecydowano o rozbiórce. Przez kolejne trzy dekady na szczycie pozostawały tylko kamienne fundamenty i wspomnienia o dawnej świetności.
Tu zaczyna się druga, współczesna historia Wysokiego Kamienia. W 1996 roku gmina ogłosiła przetarg na zakup terenu. Wygrała go rodzina Gołbów ze Szklarskiej Poręby – lokalny nauczyciel Józef wraz z żoną Dorotą, którzy marzyli o przywróceniu temu miejscu dawnej świetności.
Co się stało potem, brzmi jak współczesna legenda górska. Pan Józef Gołba postanowił własnoręcznie, kamień po kamieniu, odbudować schronisko. Przez lata nosił na plecach na szczyt wszystkie materiały budowlane – cement, kamienie, deski, narzędzia. Nie miał ekipy budowlanej, nie korzystał z dźwigów czy helikopterów. Po prostu codziennie szedł na górę i budował swoje marzenie.
Dziś efekty tej tytanicznej pracy możesz podziwiać na własne oczy. Kamienny budynek schroniska, który emanuje spokojem i harmonią z otoczeniem, to dzieło człowieka, który uwierzył w swój cel i konsekwentnie go realizował. Obok schroniska wyrasta 20-metrowa kamienna wieża widokowa – również dzieło rąk pana Józefa.
Pani Dorota, żona budowniczego, serwuje w schronisku domową szarlotkę, która stała się legendarna wśród stałych bywalców. Ta rodzinna historia nadaje Wysokiemu Kamieniowi zupełnie wyjątkowy charakter – to nie jest anonimowy obiekt turystyczny, lecz miejsce, w którym czujesz ciepło i autentyczność ludzkich marzeń.
Jakie szlaki prowadzą na Wysoki Kamień – znajdź swoją idealną trasę
Na Wysoki Kamień prowadzą trzy główne szlaki, każdy o innym charakterze i poziomie trudności. Wybór zależy od Twoich preferencji, kondycji fizycznej i tego, ile czasu chcesz poświęcić na wędrówkę.
Żółty szlak z Zakrętu Śmierci – szybko, przyjemnie i z bonusowymi widokami
To najciekawszy wybór dla większości turystów. Żółty szlak rozpoczyna się przy słynnym Zakręcie Śmierci na drodze wojewódzkiej nr 358 między Szklarską Porębą a Świeradowem-Zdrój. Już sama nazwa może budzić niepokój, ale uspokajam – nazwa związana jest z ostrym, 180-stopniowym zakrętem, który kiedyś był miejscem wielu wypadków samochodowych. Dziś jest to bezpieczny punkt widokowy z panoramą na Karkonosze.
Parametry trasy: dystans 3,1 km, czas przejścia około 75 minut, suma podejść 288 metrów.
Przed wyruszeniem na szczyt koniecznie poświęć 10 minut na zwiedzenie punktu widokowego przy Zakręcie Śmierci. Rozpościera się stąd fantastyczny widok na Karkonosze – dostrzeżesz Śnieżkę, Szrenicę, Śnieżne Kotły i Wielki Szyszak. To świetne miejsce na drugie śniadanie przed główną częścią wycieczki.
Szlak prowadzi przez spokojny las sosnowy, delikatnie wznosząc się ku górze. Po około 25 minutach dotrzesz do punktu zwanego Czarną Górą (964 m n.p.m.), gdzie możesz zobaczyć ciekawe formacje skalne – Mnicha i Dzwonnicę. Nie wchodź na nie, bo są niższe od okolicznych drzew i nie stanowią dobrego punktu widokowego.
Po kolejnych 15 minutach przed Twoimi oczami wyłoni się kamienna wieża widokowa – znak, że cel wędrówki jest już bardzo blisko. To moment, gdy poczujesz przypływ energii i satysfakcję z dobrze wybranej trasy.
Żółty szlak ma jeszcze jedną zaletę – jest znacznie łagodniejszy od czerwonego, więc idealnie sprawdzi się dla rodzin z dziećmi. Widziałem na nim rodziców z nosidełkami, dziadków z wnukami i grupy znajomych, które wybrały ten szlak na relaksującą wycieczkę.
Czerwony szlak ze Szklarskiej Poręby – opcja dla miłośników Głównego Szlaku Sudeckiego
Jeśli marzysz o tym, żeby poczuć się jak turysta pokonujący jeden z najdłuższych szlaków długodystansowych w Polsce, czerwony szlak to opcja dla Ciebie. To fragment legendarnego Głównego Szlaku Sudeckiego, który biegnie od Świeradowa-Zdrój aż po Paczków.
Parametry trasy: dystans 2,9 km, czas przejścia około 80 minut, suma podejść 380 metrów.
Wędrówkę rozpoczynasz przy dworcu kolejowym Szklarska Poręba Górna. To wygodne rozwiązanie, jeśli przyjechałeś pociągiem, ale pamiętaj, że parking przy dworcu zapełnia się bardzo szybko – najlepiej być tam przed godziną 9:00.
Pierwsza część trasy prowadzi przez miasto ulicą Armii Krajowej. Nie jest to najciekawszy odcinek, ale już po kilkunastu minutach znajdziesz się na szlaku leśnym prowadzącym na Hutniczą Górkę (771 m n.p.m.). To pierwszy szczyt, który zdobędziesz podczas tej wycieczki.
Czerwony szlak jest bardziej stromy niż żółty, szczególnie w ostatniej fazie podejścia na Wysoki Kamień. Jeśli szukasz nieco większego wyzwania fizycznego, ten wariant będzie idealny. Po drodze przejdziesz przez osiedle Podgórze i dotrzesz do Rozdroża pod Wysokim Kamieniem, gdzie czerwony szlak łączy się z żółtym.
Bonus tej trasy: po wyjściu z dworca możesz skręcić na punkt widokowy na Białych Skałach, skąd roztacza się ładny widok na miasto i okolice.
Alternatywne trasy dla ambitnych turystów
Dla tych, którzy nie boją się dłuższych dystansów, istnieje możliwość połączenia wycieczki na Wysoki Kamień z innymi atrakcjami. Popularna jest trasa z Rozdroża Izerskiego (dystans 4,6 km, czas około 105 minut), która pozwala na zwiedzenie większej części Gór Izerskich.
Prawdziwi entuzjaści mogą podjąć się izerskiego klasyka na jeden dzień: trasa Świeradów-Zdrój – Wysoka Kopa – Wysoki Kamień – Szklarska Poręba. To 21,3 km i prawie 7 godzin wędrówki, ale w nagrodę zdobędziesz najwyższy szczyt Gór Izerskich (Wysoka Kopa, 1126 m n.p.m.) i zobaczysz to pasmo w całej okazałości.
Praktyczne informacje – parking, koszty i co zabrać w plecaku
Parking: Jeśli wybierasz żółty szlak, najlepszym miejscem do zaparkowania jest zatoczka tuż za Zakrętem Śmierci (jadąc od Szklarskiej Poręby). Jest bezpłatna i pomieści kilkadziesiąt samochodów. W sezonie letnim warto być tam wcześnie rano. Dla czerwonego szlaku wykorzystaj parking przy dworcu Szklarska Poręba Górna – również bezpłatny, ale ograniczona liczba miejsc.
Koszty: Wejście na wieżę widokową kosztuje 15 zł dla dorosłych (wcześniej było 10 zł, ale ceny zostały zaktualizowane w 2023 roku). Dzieci płacą 5 zł. Jeśli wieża jest akurat zamknięta, zapytaj obsługę w bufecie – często chętnie otworzą dla turystów.
Godziny działania: Schronisko z bufetem czynne jest przez cały rok, ale godziny mogą się różnić w zależności od sezonu i pogody. W praktyce właściciele są bardzo elastyczni – jeśli dotrzesz na szczyt, na pewno możesz liczyć na ciepłe przyjęcie.
Co zabrać ze sobą: Nawet na tak łatwy szlak warto być przygotowanym. Koniecznie zabierz:
- Odpowiednie buty trekkingowe (szlak może być ślisko po deszczu)
- Kurtkę przeciwdeszczową (pogoda w górach zmienia się szybko)
- Więcej wody, niż myślisz, że potrzebujesz
- Drobne na wieżę widokową
- Telefon naładowany na 100% (sygnał jest dobry)
- Przekąski, choć w schronisku kupisz napoje i domowe ciasto
Najważniejsza rada: Nie lekceważ nawet takiej łatwej wycieczki. Sprawdź prognozę pogody, poinformuj kogoś o swoich planach i pamiętaj, że góry wymagają szacunku bez względu na wysokość.
Co zobaczysz na szczycie – wieża widokowa i schronisko pełne charakteru
Na szczycie Wysokiego Kamienia czeka na Ciebie kilka niezapomnianych atrakcji. Główną gwiazdą jest 20-metrowa kamienna wieża widokowa – dzieło rąk pana Józefa Gołby, które budowane było przez lata bez użycia ciężkiego sprzętu. Wchodząc po drewnianych schodach na taras widokowy, poczujesz się jak w średniowiecznej warowni, z której dozorcy obserwowali okolicę.
Widok z wieży to czysta poezja. W jedną stronę rozciągają się Karkonosze z charakterystyczną piramidą Śnieżki, w drugą – łagodne wzniesienia Gór Kaczawskich. Można spędzić tam godziny, identyfikując kolejne szczyty i planując następne górskie wycieczki.
Jeśli nie chcesz płacić za wejście na wieżę, możesz skorzystać z bezpłatnego punktu widokowego na skalnej wychodni. Wdrapanie się na skały wymaga nieco zręczności, ale widoki są równie spektakularne. Znajdziesz tam ławeczki i dużo miejsca na piknik z panoramą.
Schronisko to miejsce, które zapadnie Ci w pamięć. Nie ze względu na luksus – raczej ze względu na autentyczność i ciepło. Kamienne wnętrze emanuje spokojem, a charakterystyczny piec kaflowy w soczystej zieleni z wizerunkiem Liczyrzepy (Ducha Gór Karkonoskich) to prawdziwa perełka. Każdy szczegół zdradza, że budowane było z pasją i miłością do gór.
W bufecie możesz kupić legendarną domową szarlotkę pani Doroty, która według stałych bywalców to najlepsze ciasto w całych Sudetach. Do tego herbata, kawa, zimne napoje i pamiątki z pobytu. Właściciele chętnie opowiadają o historii budowy i planach na przyszłość.
Niestety, schronisko nie oferuje jeszcze noclegów ze względu na problemy z dostawą wody. Ale miejmy nadzieję, że w najbliższych latach uda się rozwiązać te trudności techniczne, bo nocowanie na Wysokim Kamieniu byłoby niezapomnianym przeżyciem.
Przewodnik po panoramie z Wysokiego Kamienia – co dokładnie zobaczysz
Gdy staniesz na tarasie widokowym wieży, przed Tobą rozłoży się jedna z najwspanialszych panoram w Sudetach. Żeby w pełni docenić to, co widzisz, warto wiedzieć, na co dokładnie patrzeć.
Na północ i północny wschód dominują majestatyczne Karkonosze. Najłatwiej rozpoznać charakterystyczną, spiczastą sylwetkę Śnieżki (1603 m n.p.m.) – najwyższego szczytu Czech i Polski. Po lewej stronie od niej dostrzeżesz Śnieżne Kotły – polodowcowy kocioł z charakterystyczną ścianą, a jeszcze dalej na zachód Szrenicę (1362 m n.p.m.) z jej charakterystyczną, płaską kopułą.
U stóp Karkonoszy, jak na dłoni, leży Szklarska Poręba. Z tej wysokości miasto wygląda jak miniaturowa makieta, a przecinająca je rzeka Kamienna przypomina srebrną wstążkę. W pogodny dzień dostrzeżesz nawet szczegóły zabudowy i główne ulice.
Na wschód i południowy wschód rozpościera się rozległa Kotlina Jeleniogórska z Jelenią Górą jako największym miastem regionu. W oddali, przy bardzo dobrej widoczności, można dojrzeć Wrocław, a nawet Legnicę.
Na południe i południowy zachód ciągną się Rudawy Janowickie – niższe, ale malownicze pasmo z charakterystycznymi formacjami skalnymi. Jeśli masz lornetkę, postaraj się dostrzec Sokolik z jego słynnymi wspinaczkowymi ścianami.
Na zachód widzisz pozostałe szczyty Gór Izerskich, w tym najwyższą Wysoką Kopę (1126 m n.p.m.). To teren idealny na dalsze eksploracje tego pasma.
Na południe piętrzy się Góry Kaczawskie – najstarsze geologicznie góry w Polsce, zbudowane z prekambryjskich skał sprzed 600 milionów lat. Ich łagodne, zaokrąglone kształty kontrastują z ostrymi szczytami Karkonoszy.
Prawdziwa perełka dla obserwatorów: przy wyjątkowo dobrej widoczności (zwykle jesienią lub zimą po przejściu frontu atmosferycznego) Twój wzrok sięgnie aż po Ślężę – samotny szczyt wznoszący się nad Wrocławiem, odległy o ponad 70 kilometrów. To moment, gdy czujesz się jak na dachu Dolnego Śląska.
Kiedy jechać i co jeszcze warto wiedzieć przed wyjściem
Wysoki Kamień możesz odwiedzać przez cały rok, ale każda pora ma swoje zalety. Lato to czas najdłuższych dni i najcieplejszej pogody, ale też najwięcej turystów. Jeśli nie lubisz tłumów, wybierz wczesne godziny poranne – do 9:00 szlaki są praktycznie puste.
Jesień to pora najciekawszych warunków pogodowych. Po przejściu frontów atmosferycznych widoczność może być wyjątkowo dobra, a dodatkowo lasy przybierają piękne, złociste barwy. To idealna pora na fotografię górską.
Zima przeobraża Wysoki Kamień w zimowy krajobraz. Szlaki są drożne, ale koniecznie zabierz raki lub mikrokolce. Widoki zasnieżonych Karkonoszy z Wysokiego Kamienia należą do najpiękniejszych w Sudetach. Schronisko działa przez całą zimę, więc ciepła herbata po zimnej wędrówce jest gwarantowana.
Wiosna to czas, gdy natura budzi się do życia. Choć nie zawsze możesz liczyć na idealne warunki pogodowe, to właśnie wczesną wiosną szanse na czyste, przejrzyste powietrze są największe.
Co do towarzysza wyprawy: na Wysoki Kamień możesz iść z psem, ale pamiętaj o smyczy i posprzątaniu po swoim pupilu. Szlaki nie są szczególnie trudne dla czworonogów, ale w zimie mogą być trudne ze względu na oblodzone fragmenty.
Jeden z najważniejszych sekretów miejsca: gdy w Karkonoszach szaleje niepogoda, w Górach Izerskich często panują o wiele lepsze warunki. Jeśli prognoza dla Śnieżki przewiduje mgłę i opady, zerkaj na prognozę dla Wysokiego Kamienia. Często możesz spędzić wspaniały dzień w górach, gdy w sąsiednim paśmie nie widać nic poza szarością chmur.
Na koniec najcenniejsza rada: nie traktuj tej wycieczki jako szybkiego "zaliczenia" szczytu. Wysoki Kamień to miejsce, które warto smakować powoli. Zaplanuj sobie przynajmniej 3-4 godziny, żeby w spokoju podziwiać widoki, porozmawiać z właścicielami schroniska, zjeść domowe ciasto i poczuć magię tego wyjątkowego miejsca. To nie jest szczyt do zdobycia – to miejsce do przeżycia.