Szukasz mniej uczęszczanych, ale równie urokliwych miejsc w polskich górach? Średnia Kopa w Górach Opawskich może być idealnym celem Twojej następnej wycieczki. Ten niepozorny szczyt skrywa fascynującą historię i oferuje spokojne szlaki z dala od tłumów turystów. Sprawdź, co warto wiedzieć przed wyprawą na najwyższy wierzchołek masywu Góry Parkowej.
Położenie i charakterystyka Średniej Kopy
Gdy patrzysz na mapę Sudetów, Góry Opawskie znajdziesz na ich dalekim wschodzie, tuż przy granicy z Czechami. To właśnie tutaj, w niewielkiej odległości od uzdrowiskowych Głuchołaz, wznosi się masyw Góry Parkowej z trzema charakterystycznymi szczytami: Przednią, Średnią i Tylną Kopą.
Masyw Góry Parkowej – trzy siostrzane szczyty
Masyw Góry Parkowej rozciąga się z północy na południe i stanowi jeden z kilku głównych kompleksów górskich w polskiej części Gór Opawskich. Tworzy go trio wzniesień:
- Przednia Kopa (495 m n.p.m.) – najbardziej wysunięta na północ, najbliżej Głuchołaz
- Średnia Kopa (543 m n.p.m.) – najwyższa z całej trójki, centralny punkt masywu
- Tylna Kopa (535 m n.p.m.) – położona najdalej na południe
Choć wysokością Średnia Kopa nie imponuje, to właśnie jej centralne położenie w masywie czyni ją świetnym punktem wypadowym do eksploracji okolicznych atrakcji. Z jej zboczy rozciągają się widoki zarówno na czeską część Gór Opawskich, jak i na okoliczne miejscowości po polskiej stronie.
Geografia i geologia Średniej Kopy
Pod względem geologicznym Średnia Kopa, podobnie jak cały masyw Góry Parkowej, zbudowana jest głównie z łupków metamorficznych. Te skały powstały w wyniku przeobrażeń osadów morskich, które wypiętrzyły się podczas formowania Sudetów.
Zbocza Średniej Kopy są dość strome, szczególnie od strony wschodniej, gdzie opadają w kierunku doliny Białej Głuchołaskiej. Zachodnie stoki łagodniej schodzą w stronę doliny potoku Klenica i miejscowości Konradów.
Sam wierzchołek jest zalesiony, co nieco ogranicza panoramę, ale wciąż można znaleźć miejsca z pięknymi widokami, szczególnie po wycince niektórych fragmentów lasu. Najciekawsze widokowo są wschodnie zbocza góry, gdzie znajdują się także stacje Drogi Krzyżowej.
Klimat i najlepszy czas na odwiedziny
Góry Opawskie słyną z łagodnego klimatu, co czyni je dostępnymi dla turystów przez cały rok. Jest to jedno z najcieplejszych pasm górskich w Polsce – średnia roczna temperatura w niższych partiach wynosi około 8°C.
Najlepszy czas na odwiedzenie Średniej Kopy to:
- Wiosna (kwiecień-maj) – gdy lasy pokrywają się świeżą zielenią, a na zboczach kwitną pierwsze rośliny
- Wczesna jesień (wrzesień-październik) – gdy drzewa mienią się kolorami, a powietrze jest rześkie i przejrzyste, co zapewnia najlepsze warunki widokowe
Latem możesz spodziewać się wyższych temperatur, co przy zalesionym terenie może sprawiać, że wędrówka będzie mniej komfortowa. Zimą szlaki nie są zazwyczaj odśnieżane, więc przejście wymaga odpowiedniego przygotowania i sprzętu.
Historia Średniej Kopy
Średnia Kopa, choć dziś nieco zapomniana przez masowego turystę, ma za sobą bogatą historię sięgającą średniowiecza. Przez stulecia była świadkiem wielu wydarzeń, które kształtowały losy regionu.
Wieża widokowa Bismarcka – krótka, ale ciekawa historia
Kto dziś stanie na szczycie Średniej Kopy, może nawet nie zdawać sobie sprawy, że kiedyś górowała tu imponująca konstrukcja. W 1902 roku na wierzchołku wybudowano 30-metrową drewnianą wieżę widokową imienia Ottona von Bismarcka – kanclerza zjednoczonych Niemiec. Była to jedna z wielu tego typu konstrukcji wznoszonych na przełomie XIX i XX wieku ku czci "żelaznego kanclerza".
Niestety, wieża miała pecha – już 10 lat później, w 1912 roku, potężna burza sprawiła, że konstrukcja runęła. Nigdy jej nie odbudowano, choć przez pewien czas po wojnie na szczycie stała wieża triangulacyjna.
Obok wieży znajdował się również domek myśliwski, który służył turystom i myśliwym jako schronienie. Dziś po tych obiektach pozostały jedynie wspomnienia i nieliczne ślady w terenie, które trudno dostrzec niewprawnym okiem.
Dawne nazewnictwo i znaczenie góry
Przed II wojną światową, gdy tereny te należały do Niemiec, Średnia Kopa nosiła nazwę Mittelkoppe. Była wówczas popularnym celem wycieczek mieszkańców Głuchołaz (niem. Bad Ziegenhals), którzy cenili sobie spacery po zalesionych stokach Góry Parkowej.
Interesujące jest, że dawniej cały masyw nazywano Górą Parkową (niem. Parkberg), co wiązało się z bliskością parku zdrojowego w Głuchołazach. Obecnie nazwa ta wciąż funkcjonuje jako określenie całego masywu, a poszczególne szczyty mają swoje własne nazwy.
Ślady przeszłości na zboczach Średniej Kopy
Zbocza Średniej Kopy kryją liczne ślady dawnej działalności człowieka. Najbardziej fascynujące są pozostałości po historycznym górnictwie złota, które rozwijało się w tym regionie od XIII wieku. Biskupi wrocławscy, którzy kolonizowali te tereny, szybko odkryli tu cenne kruszce.
Na zboczach góry można natknąć się na:
- Pozostałości dawnych szybów górniczych
- Ślady po dawnych sztolniach
- Hałdy po wydobyciu złota
Na wschodnim stoku Średniej Kopy znajduje się również Droga Krzyżowa z kamiennymi stacjami, która prowadzi aż do Przełęczy Siodło. Te kapliczki stanowią cenny zabytek sakralnej architektury regionu – pierwsze pojawiły się już w 1860 roku, choć obecne pochodzą z początku XX wieku.
Szlaki prowadzące na Średnią Kopę
Dotarcie na Średnią Kopę nie stanowi większego wyzwania nawet dla początkujących turystów. Prowadzą tu dobrze oznakowane szlaki, które pozwalają zaplanować wycieczkę według własnych możliwości i preferencji.
Trasa z Głuchołaz przez Plac Amorka
Najpopularniejsza trasa na Średnią Kopę rozpoczyna się w uzdrowiskowej części Głuchołaz, przy charakterystycznym Placu Amorka, gdzie znajduje się fontanna i kawiarnia. To świetny punkt startowy, łatwo dostępny i dobrze oznakowany.
Oto jak wygląda przebieg tej trasy:
- Z Placu Amorka kierujemy się stromo pod górę, podążając za czerwonymi znakami Głównego Szlaku Sudeckiego
- Po lewej stronie mijamy Park Zdrojowy (warto tu zajrzeć przed lub po wycieczce)
- Szlak prowadzi nas do rozwidlenia – w lewo odchodzi niebieski szlak okrążający masyw, my trzymamy się czerwonego, idąc prosto
- Wspinamy się na Przednią Kopę (ok. 495 m n.p.m.)
- Z Przedniej Kopy szlak prowadzi nas malowniczą przecinką leśną w kierunku Średniej Kopy
- Sam wierzchołek Średniej Kopy jest nieco na uboczu głównego szlaku, więc warto być czujnym, by go nie przegapić
Całość trasy z Głuchołaz na Średnią Kopę zajmuje około 1,5-2 godzin w jedną stronę, w zależności od tempa marszu i przerw na odpoczynek. Trasa nie jest szczególnie trudna, choć miejscami dość stroma.
Główny Szlak Sudecki – fragment przez Średnią Kopę
Czerwony Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza, biegnący przez całe polskie Sudety od Prudnika aż po Świeradów-Zdrój, przebiega przez masyw Góry Parkowej, obok szczytu Średniej Kopy. Ten odcinek szlaku jest jednym z początkowych fragmentów liczącego ponad 440 km szlaku.
Jeśli planujesz dłuższą wędrówkę, możesz wykorzystać ten szlak, aby połączyć Średnią Kopę z innymi atrakcjami Gór Opawskich:
- Idąc na południe – dotrzesz do malowniczej wsi Podlesie, a dalej możesz kontynuować wędrówkę w kierunku granicy z Czechami
- Idąc na północ – wrócisz do Głuchołaz, skąd możesz kontynuować szlak w kierunku Pokrzywnej i Jarnołtówka, aż do Biskupiej Kopy
Warto pamiętać, że Główny Szlak Sudecki jest najdłuższym szlakiem Gór Opawskich i umożliwia poznanie najważniejszych atrakcji tego pasma.
Alternatywne ścieżki i połączenia z innymi szlakami
Oprócz głównej trasy czerwonej, w okolicy Średniej Kopy znajduje się kilka innych szlaków, które pozwalają na bardziej zróżnicowaną eksplorację masywu:
Szlak niebieski – okrąża masyw Góry Parkowej i jest świetną opcją dla tych, którzy chcą zobaczyć więcej, nie wspinając się na sam szczyt. Przecina szlak czerwony na przełęczy między Średnią a Tylną Kopą.
Szlak żółty (Szlak Górników Złota) – przebiega przez Przednią Kopę i prowadzi przez miejsca związane z dawnym wydobyciem złota. Jest świetnym wyborem dla miłośników historii i geologii.
Bezszlakowe ścieżki na szczyt Średniej Kopy – sam wierzchołek Średniej Kopy jest nieco na uboczu głównych szlaków, prowadzą do niego mniej uczęszczane ścieżki, które mogą być trudniejsze do odnalezienia. Pomocna może być aplikacja z mapą w telefonie.
Ciekawą opcją jest zaplanowanie pętli, która pozwoli zobaczyć wszystkie trzy szczyty Góry Parkowej:
- Wyjście z Głuchołaz czerwonym szlakiem na Przednią Kopę
- Kontynuacja czerwonym szlakiem w kierunku Średniej Kopy
- Odbicie na sam wierzchołek Średniej Kopy (krótka ścieżka)
- Powrót na szlak czerwony i dojście do przełęczy pod Tylną Kopą
- Wejście na Tylną Kopę (opcjonalnie)
- Zejście niebieskim szlakiem z powrotem do Głuchołaz
Taka pętla zajmuje około 3-4 godzin i pozwala zobaczyć wszystkie najważniejsze punkty masywu.
Co zobaczyć w okolicy Średniej Kopy?
Obszar wokół Średniej Kopy oferuje więcej niż tylko górskie widoki. To miejsce bogate w historię, przyrodę i ciekawe obiekty, które warto zobaczyć podczas wycieczki.
Stacje Drogi Krzyżowej na zboczach góry
Na wschodnich zboczach Przedniej i Średniej Kopy znajduje się wyjątkowa Droga Krzyżowa, składająca się z 16 kamiennych kapliczek. Co ciekawe, jest ich więcej niż tradycyjnych 14 stacji, gdyż dodano pierwszą stację – Modlitwę Jezusa w Ogrójcu oraz ostatnią – Wniebowstąpienie Jezusa.
Historia tych kapliczek sięga 1860 roku, choć obecne zostały wybudowane w pierwszych latach XX wieku. Warto wiedzieć, że oryginalne obrazy Drogi Krzyżowej, namalowane przez Josefa Mitschke w 1926 roku, znajdują się obecnie w Muzeum w Prudniku, a w kapliczkach umieszczono ich wierne kopie.
Droga Krzyżowa prowadzi od głuchołaskiego zdroju aż do Przełęczy Siodło między Średnią a Tylną Kopą. Spacer wzdłuż tych zabytkowych kapliczek to nie tylko doświadczenie duchowe, ale także okazja, by poznać historię regionu i nacieszyć oczy pięknymi widokami.
Pozostałości po górnictwie złota
Okolice Średniej Kopy to prawdziwy raj dla pasjonatów historii górnictwa. To właśnie tutaj, od XIII wieku, prowadzono intensywne wydobycie złota, o czym świadczą liczne pozostałości dawnej infrastruktury górniczej.
Na szczególną uwagę zasługuje tama na Sarnim Potoku, uważana za jeden z najstarszych obiektów hydrotechnicznych na Śląsku. W czasach świetności miała 15 m długości, 3 m wysokości i 5 m szerokości u podstawy. Dzięki niej powstał zbiornik wodny o powierzchni około 600 m². Dziś można zobaczyć jedynie pozostałości po tej konstrukcji – niższy wał i zagłębienie dawnego zbiornika.
Warto także zwrócić uwagę na liczne szyby górnicze, z których największy ma około 12 m średnicy. Ślady dawnej działalności górniczej najlepiej widoczne są wzdłuż żółtego Szlaku Górników Złota, który prowadzi przez Przednią Kopę.
Punkty widokowe i panoramy
Choć Średnia Kopa jest w dużej mierze zalesiona, to wciąż można znaleźć miejsca oferujące piękne widoki na okolicę. Najlepsze punkty widokowe znajdują się:
- Na wschodnich zboczach, wzdłuż Drogi Krzyżowej – stąd rozciąga się widok na Głuchołazy i dolinę Białej Głuchołaskiej
- W okolicy przełęczy między Średnią a Tylną Kopą – można stąd zobaczyć panoramę czeskiej części Gór Opawskich
- Z niektórych miejsc na szlaku czerwonym – gdzie przerzedzenie lasu pozwala dostrzec dalsze pasma Sudetów, w tym Góry Złote
Dla miłośników fotografii krajobrazowej polecam odwiedzenie tych miejsc wcześnie rano lub późnym popołudniem, gdy światło jest najbardziej miękkie i sprzyja wykonywaniu efektownych zdjęć.
Praktyczne informacje dla turystów
Zanim wyruszysz na Średnią Kopę, zapoznaj się z kilkoma praktycznymi informacjami, które pomogą Ci lepiej zaplanować wycieczkę i uniknąć niespodzianek.
Dojazd i parkingi w okolicy
Do Głuchołaz, które stanowią najlepszą bazę wypadową na Średnią Kopę, można dotrzeć:
Samochodem:
- Z Opola – droga krajowa nr 40 (około 60 km, 1 godzina jazdy)
- Z Wrocławia – autostrada A4 do Nysy, następnie droga krajowa nr 40 (około 110 km, 1 godzina 45 minut)
- Z Katowic – droga krajowa nr 81 przez Cieszyn, następnie droga nr 44 i 40 (około 130 km, 2 godziny)
W Głuchołazach znajdziesz kilka parkingów, z których najwygodniejszy dla wycieczki na Średnią Kopę znajduje się w pobliżu Parku Zdrojowego, przy ul. Parkowej. Możesz również zaparkować wzdłuż czerwonego szlaku, blisko Placu Amorka, skąd rozpoczyna się trasa.
Transportem publicznym:
- Pociągiem – do stacji Głuchołazy, następnie około 2 km pieszo do części zdrojowej
- Autobusem – połączenia z większych miast regionu (Opole, Nysa, Prudnik)
Stopień trudności tras i przygotowanie do wycieczki
Trasy na Średnią Kopę są stosunkowo łatwe, ale wymagają podstawowej kondycji ze względu na strome podejścia:
- Czerwony szlak z Głuchołaz – trudność łatwa/średnia, główne wyzwanie to strome podejście z Placu Amorka
- Niebieski szlak okrążający masyw – trudność łatwa, mniejsze przewyższenia
- Żółty Szlak Górników Złota – trudność łatwa/średnia, miejscami strome zejścia
Co warto zabrać:
- Wygodne buty trekkingowe z dobrą przyczepnością
- Plecak z zapasem wody (min. 1,5 litra na osobę) i przekąskami
- Mapę lub aplikację z mapami offline (zasięg sieci komórkowej może być ograniczony)
- Kijki trekkingowe (opcjonalnie, przydatne na stromych odcinkach)
- Kurtkę przeciwdeszczową (nawet w słoneczny dzień pogoda w górach może się zmienić)
- Aparat fotograficzny (widoki warte uwiecznienia!)
Czas potrzebny na wycieczkę:
- Trasa na Średnią Kopę i z powrotem tą samą drogą: 3-4 godziny
- Pętla przez wszystkie trzy szczyty Góry Parkowej: 4-5 godzin
- Całodzienna wycieczka z dodatkowymi atrakcjami: 6-8 godzin
Baza noclegowa i gastronomiczna
Głuchołazy, jako miejscowość uzdrowiskowa, oferują dobrze rozwiniętą bazę noclegową i gastronomiczną:
Noclegi:
- Sanatorium "Aleksandrówka" – jeśli szukasz pobytu z zabiegami
- Pensjonat "Sudety" – przytulny obiekt w centrum
- Ośrodek Wypoczynkowy "Ziemowit" – dobra opcja dla rodzin
- Prywatne kwatery i agroturystyka w okolicy – dla poszukujących bardziej kameralnej atmosfery
Gastronomia:
- Kawiarnia przy Placu Amorka – idealna na kawę przed lub po wycieczce
- Restauracja "Leśna" – serwująca tradycyjne polskie dania
- Bar "Pod Lipami" – tanie i smaczne obiady
- Cukiernia "Zanzibar" – słynąca z domowych wypieków
W samych górach, w okolicy Średniej Kopy, nie ma schronisk ani punktów gastronomicznych, więc warto zabrać ze sobą prowiant na czas wędrówki. Najbliższe schronisko górskie – "Pod Biskupią Kopą" – znajduje się kilka kilometrów dalej, pod najwyższym szczytem polskiej części Gór Opawskich.
Średnia Kopa a inne atrakcje Gór Opawskich
Średnia Kopa to tylko jedna z wielu atrakcji, jakie oferują Góry Opawskie. Warto poznać jej miejsce w szerszym kontekście całego pasma górskiego.
Porównanie z Biskupią Kopą – najwyższym szczytem polskiej części pasma
Podczas gdy Średnia Kopa (543 m n.p.m.) jest najwyższym szczytem masywu Góry Parkowej, to Biskupia Kopa (890 m n.p.m.) dzierży tytuł najwyższego wzniesienia polskiej części Gór Opawskich i jest jednym z szczytów Korony Gór Polski.
W przeciwieństwie do zalesionej Średniej Kopy, Biskupia Kopa oferuje:
- Zabytkową wieżę widokową na szczycie
- Rozległe, otwarte panoramy (szczególnie po wycince lasów na zboczach)
- Schronisko PTTK "Pod Biskupią Kopą" z bazą noclegową i gastronomiczną
Jeśli masz więcej czasu, warto odwiedzić oba szczyty i porównać ich różne charaktery. Podczas gdy Biskupia Kopa może pochwalić się spektakularnymi widokami, Średnia Kopa urzeka spokojem, historią i mniejszym zatłoczeniem szlaków.
Dlaczego warto odwiedzić mniej popularne szczyty Gór Opawskich?
Choć Biskupia Kopa przyciąga najwięcej turystów (głównie za sprawą przynależności do Korony Gór Polski), to właśnie mniej znane szczyty, takie jak Średnia Kopa, oferują często bardziej autentyczne i spokojne doświadczenie górskie:
- Mniej zatłoczone szlaki – możesz cieszyć się ciszą i spokojem, szczególnie w dni powszednie
- Odkrywanie nieznanych miejsc – poczucie bycia prawdziwym odkrywcą, a nie jednym z wielu turystów
- Autentyczny kontakt z naturą – większa szansa na obserwację dzikich zwierząt i ptaków
- Bogactwo historii lokalnej – mniej znane, ale równie fascynujące ślady przeszłości
Góry Opawskie to idealne miejsce dla osób szukających spokoju i ucieczki od zatłoczonych szlaków Karkonoszy czy Tatr. Tu możesz cieszyć się górami we własnym tempie i na własnych zasadach.
Propozycje dłuższych tras obejmujących Średnią Kopę
Jeśli masz ochotę na dłuższą wędrówkę, Średnia Kopa może być częścią kilku interesujących tras:
Jednodniowa pętla przez trzy szczyty Góry Parkowej:
- Start w Głuchołazach (Park Zdrojowy)
- Wejście czerwonym szlakiem przez Przednią Kopę na Średnią Kopę
- Przejście przez przełęcz do Tylnej Kopy
- Zejście niebieskim szlakiem z powrotem do Głuchołaz
Długość: około 12 km, czas: 4-5 godzin
Weekendowa trasa po najciekawszych miejscach Gór Opawskich:
Dzień 1:
- Start w Głuchołazach
- Wejście na Średnią Kopę
- Przejście do Podlesia
- Nocleg w Pokrzywnej lub Jarnołtówku
Dzień 2:
- Przejście przez Szyndzielową Kopę i Zamkową Górę
- Wejście na Biskupią Kopę
- Zejście do Jarnołtówka
Długość całkowita: około 25 km
Trasa dla miłośników historii górnictwa:
- Start w Głuchołazach
- Żółtym Szlakiem Górników Złota na Przednią Kopę
- Przejście czerwonym szlakiem na Średnią Kopę
- Zejście przez tamę na Sarnim Potoku
- Zwiedzanie pozostałości dawnych sztolni
Długość: około 10 km, czas: 3-4 godziny
Niezależnie od wybranej trasy, włączenie Średniej Kopy do planu wycieczki po Górach Opawskich pozwoli Ci lepiej poznać to piękne, choć nieco zapomniane pasmo górskie.
Dlaczego warto odwiedzić Średnią Kopę?
Średnia Kopa, najwyższy szczyt masywu Góry Parkowej, może nie imponuje wysokością, ale z pewnością oferuje wiele atrakcji dla miłośników gór. Jest idealnym celem dla jednodniowej wycieczki z Głuchołaz, łączącej walory przyrodnicze z historią i kulturą regionu.
Warto tu przyjść, by:
- Odkryć mniej zatłoczone szlaki Gór Opawskich
- Poznać fascynującą historię górnictwa złota
- Zobaczyć pozostałości po wieży Bismarcka i dawnym domku myśliwskim
- Przejść trasą zabytkowej Drogi Krzyżowej
- Cieszyć się spokojem i malowniczymi widokami
Góry Opawskie, choć nie tak spektakularne jak wyższe pasma Sudetów, mają swój niepowtarzalny urok, a Średnia Kopa stanowi ich kwintesencję – niepozorną, lecz bogatą w niespodzianki. Zaplanuj swoją wycieczkę i przekonaj się, że niekoniecznie najwyższe szczyty dostarczają najcenniejszych doświadczeń.
Często zadawane pytania
Czy wejście na Średnią Kopę jest trudne?
Nie, trasy na Średnią Kopę mają łatwy lub średni stopień trudności. Największym wyzwaniem jest strome podejście z Głuchołaz, ale jest ono krótkie i nie wymaga specjalnego przygotowania.
Czy na Średniej Kopie są jakieś schroniska?
Nie, na samej Średniej Kopie nie ma schronisk ani punktów gastronomicznych. Najbliższe schronisko – "Pod Biskupią Kopą" – znajduje się kilka kilometrów dalej.
Czy mogę wejść na Średnią Kopę z dziećmi?
Tak, trasy są odpowiednie dla dzieci powyżej 6-7 lat, przyzwyczajonych do spacerów. Warto jednak pamiętać o odpowiednich przerwach i zapasie wody.
Czy przez Średnią Kopę można przejść zimą?
Tak, szlaki są dostępne zimą, ale nie są odśnieżane, więc warto mieć odpowiednie obuwie z dobrą przyczepnością lub raczki.
Czy na Średniej Kopie są jakieś wieże widokowe?
Obecnie nie. Drewniana wieża widokowa Bismarcka, która stała na szczycie, runęła podczas burzy w 1912 roku i nigdy nie została odbudowana.
Czy szlaki na Średnią Kopę są dobrze oznakowane?
Główne szlaki (czerwony, niebieski, żółty) są dobrze oznakowane. Sam wierzchołek Średniej Kopy jest nieco na uboczu głównych szlaków, więc dotarcie tam może wymagać większej uwagi.
Jak długo trwa wejście na Średnią Kopę z Głuchołaz?
W zależności od tempa marszu, wejście zajmuje około 1,5-2 godzin. Pełna pętla przez wszystkie trzy szczyty Góry Parkowej to około 4-5 godzin.
Czy w okolicy Średniej Kopy można zobaczyć dzikie zwierzęta?
Tak, w lasach porastających Średnią Kopę można spotkać sarny, dziki, lisy oraz wiele gatunków ptaków, szczególnie wczesnym rankiem lub o zmierzchu.