Czy znasz szczyt, z którego w jednym spojrzeniu możesz objąć Tatry, Babią Górę i całe pasma beskidzkie, a jednocześnie dotrzeć tam w niecałe dwie godziny przyjemnego spaceru? To właśnie Leskowiec – jedna z najbardziej niedocenianych perełek polskich gór. Choć nie imponuje wysokością, oferuje wrażenia, które zapamiętasz na długo.
Dlaczego ten szczyt zasługuje na Twoją uwagę? Bo łączy w sobie wszystko, czego szukasz w górskiej wycieczce: spektakularne widoki, ciekawą historię, dostępność dla każdego wieku i kondycji oraz autentyczną atmosferę beskidzkich szczytów. A jeśli dodasz do tego schronisko z domową kuchnią i ślady obecności Jana Pawła II, otrzymasz miejsce wyjątkowe.
Leskowiec – jeden z najpiękniejszych szczytów Beskidu Małego
Leskowiec wznosi się na wysokość 922 metrów nad poziomem morza w sercu Parku Krajobrazowego Beskidu Małego. To trzeci pod względem wysokości szczyt tego pasma, położony w malowniczym Paśmie Łamanej Skały. Choć nazwa "Beskid Mały" może sugerować skromne wysokości, Leskowiec udowadnia, że w górach nie liczy się tylko metraż.
Co czyni Leskowiec wyjątkowym? Przede wszystkim jego szczytowa polana – rzadkość w gęsto zalesionych Beskidach. Ta rozległa przestrzeń, będąca pozostałością po dawnym pasterskim gospodarowaniu, oferuje panoramę, która zapiera dech. W jasny dzień dostrzeżesz stąd sylwetki Tatr, majestatyczną Babią Górę, pasmo Pilska oraz rozległe widoki na Gorce i Beskid Wyspowy.
Szczyt leży w głównym grzbiecie Beskidu Małego, między słynnym Groniem Jana Pawła II a Potrójną. Od północy opada stromo ku miejscowości Rzyki, skąd prowadzi najkrótszy szlak na szczyt. Te północne stoki charakteryzują się przepiękną buczyną z charakterystycznymi, poskręcanymi drzewami – niektóre liczą sobie nawet 200 lat!
Leskowiec należy do obszaru objętego ochroną Parku Krajobrazowego Beskidu Małego, co gwarantuje zachowanie jego naturalnego charakteru. Znajdziesz tu nietknięte lasy, czytelne szlaki i tę szczególną atmosferę beskidzkich szczytów, gdzie czas płynie wolniej.
Czy wiesz, że jeszcze w latach 80. XX wieku na szczytowej polanie Leskowca wypasano owce? Dziś ta tradycja już nie istnieje, ale polana zachowała swój pasterski charakter i pozostaje jedną z najpiękniejszych "naturalnych tarasów widokowych" w całych Beskidach.
Fascynująca historia Leskowca – od Hrabskich Butów do papieskich śladów
Historia tego szczytu to prawdziwa mieszanka legend, pomyłek kartograficznych i autentycznych wydarzeń, które nadają mu wyjątkowy charakter. Czy wiedziałeś, że dzisiejszy Leskowiec wcale nie zawsze tak się nazywał?
Wielka pomyłka austriackich kartografów
W XIX wieku austriaccy geodeci popełnili błąd, który do dziś wpływa na nazewnictwo lokalnych szczytów. Obecny Leskowiec pierwotnie nazywał się Beskid, a miano Leskowiec nosiła sąsiednia Jaworzyna (dzisiejsze Groń Jana Pawła II). Austriaccy kartografowie po prostu pomylili szczyty na swoich mapach, a błąd ten "uległ" na tyle, że został w końcu zaakceptowany jako stan faktyczny.
Dlatego też dzisiaj Schronisko PTTK Leskowiec znajduje się nie na szczycie Leskowca, ale na Groniu Jana Pawła II – bo gdy je budowano w 1932 roku, szczyt ten wciąż nazywał się Leskowcem. Ta geograficzna zagadka często zaskakuje turystów, ale jednocześnie dodaje uroku miejscu.
Legenda Hrabskich Butów
Najbardziej kolorowa historia Leskowca wiąże się z nazwą "Hrabskie Buty", której miejscowa ludność używała przez dziesięciolecia. W 1846 roku 24-letni hrabia Adam Potocki wraz z małżonką wszedł na szczyt i kazał wykuć w kamiennej płycie obrysy swoich stóp – na pamiątkę tej wspaniałej wyprawy.
Historia zatoczyła koło w 1898 roku, gdy podobny pomysł wpadł 16-letniej Marii (prawdopodobnie z rodziny Wielopolskich) i towarzyszącemu jej Romanowi Taube. Oni również uwiecznili swoje stopy w kamieniu, tworząc drugą pamiątkową tablicę.
Przez dziesięciolecia obie płyty były wizytówką szczytu, ale miejscowi pasterze w końcu je strącili, uważając za niepotrzebne ozdoby. Tablice przeleżały w lesie ponad 100 lat, aż w 2004 roku odkrył je Jan Zieliński. Dziś możesz je zobaczyć przy Schronisku PTTK Leskowiec – to autentyczne świadectwo XIX-wiecznej tradycji pamiątkowych wejść na szczyty.
Papieskie szlaki i Groń Jana Pawła II
Leskowiec ma szczególne miejsce w biografii Karola Wojtyły. Przyszły Jan Paweł II regularnie wędrował na ten szczyt już jako młody człowiek, ucząc się w wadowickim liceum. Kontynuował te wyprawy jako kapłan, a później biskup krakowski – podobno Leskowiec był jedną z jego ulubionych gór w Beskidach.
W 1981 roku, z inicjatywy działaczy PTTK z Wadowic, sąsiedni szczyt Jaworzyna oficjalnie zmienił nazwę na Groń Jana Pawła II – jako jedyna góra na świecie nazwana na cześć polskiego papieża. W 1995 roku wybudowano tam górską kaplicę pw. Matki Bożej Królowej Gór, a w 2001 roku odsłonięto pomnik Jana Pawła II.
Ta wyjątkowa historia sprawia, że wędrówka na Leskowiec to nie tylko sportowa przygoda, ale także podróż przez fascynujące karty polskiej historii.
Jak dostać się na Leskowiec – przewodnik po szlakach
Leskowiec należy do najbardziej dostępnych szczytów w Beskidach – możesz dotrzeć tam kilkoma trasami o różnym poziomie trudności. Niezależnie od Twojej kondycji i doświadczenia, znajdziesz szlak dopasowany do Twoich możliwości.
Szlak z Rzyk – najszybsza droga na szczyt
Najkrótszy i najpopularniejszy szlak na Leskowiec rozpoczyna się w miejscowości Rzyki, dokładnie z przysiółka Mydlarze. To klasyczna trasa dla tych, którzy chcą jak najszybciej znaleźć się na szczycie – całe podejście zajmuje około 1,5 godziny.
Czarny szlak turystyczny to opcja dla osób w dobrej kondycji fizycznej. Prowadzi stromo w górę przez gęsty las bukowy, "tnąc" kolejne poziomice. Na początku może Cię zaskoczyć intensywność podejścia, ale trud zostanie wynagrodzone – gdy dotrzesz do Przełęczy Władysława Midowicza, przed Tobą otworzy się pierwszy spektakularny widok na beskidzkie krajobrazy.
Z przełęczy masz dwie opcje: skręcić w lewo do Schroniska PTTK Leskowiec (15 minut spaceru) lub w prawo na szczyt Leskowca (kolejne 15 minut). Polecam najpierw wejść na szczyt – stamtąd widoki są jeszcze piękniejsze, a potem możesz spokojnie odpocząć w schronisku.
Szlak Białych Serc – trasa dla rodzin i seniorów
Jeśli podróżujesz z dziećmi, osobami starszymi lub po prostu preferujesz łagodniejsze podejście, Szlak Białych Serc to idealne rozwiązanie. Ta specjalnie wytyczona trasa jest tylko nieco dłuższa od czarnego szlaku (dodatkowe 20-30 minut), ale znacznie mniej stroma.
Szlak został zaprojektowany z myślą o osobach, dla których standardowe górskie podejścia mogą być zbyt wymagające. Oznakowany białymi serduszkami na czarnym tle, prowadzi łagodnie przez las, miejscami wzdłuż potoku Wieprzówka. Dzieci uwielbiają szukać kolejnych serduszek zamiast tradycyjnych znaków turystycznych!
Zimą Szlak Białych Serc jest szczególnie polecany – jest bezpieczniejszy od stromego czarnego szlaku i pozwala cieszyć się zimową atmosferą bez nadmiernego ryzyka.
Alternatywne trasy z innych miejscowości
Leskowiec to ważny węzeł szlaków turystycznych, więc możesz dotrzeć tam z wielu kierunków:
Z Andrychowa przez Gancarz – najdłuższa, ale bardzo malownicza trasa (około 4 godzin w jedną stronę). Idealna, jeśli chcesz spędzić cały dzień w górach.
Z Ponikwi niebieskim szlakiem – średnio wymagająca trasa (2,5 godziny), prowadząca przez różnorodne krajobrazy.
Z Krzeszowa czerwoną ścieżką dydaktyczną – ciekawa opcja edukacyjna (2 godziny), świetna dla rodzin zainteresowanych przyrodą.
Przez Mały Szlak Beskidzki – dla doświadczonych turystów planujących dłuższą wyprawę przez cały grzbiet Beskidu Małego.
Wskazówki praktyczne dla wszystkich szlaków
Niezależnie od wybranej trasy, pamiętaj o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Jesień i wima mogą być zdradliwe – nawet na pozornie łatwych szlakach warto mieć odpowiednie obuwie z dobrym biegiem. Latem przydadzą się nakrycie głowy i woda, a jesienią dodatkowa warstwa ubrań.
Czy wiesz, że na Przełęczy Midowicza możesz podziwiać charakterystyczne, karłowate buki? Te poskręcane drzewa mają nawet 200 lat i powstały w wyniku trudnych warunków atmosferycznych na tym wysokim grzbiecie – to żywy dowód na to, jak natura potrafi się przystosować do górskiego klimatu.
Praktyczne informacje – parking, dojazd i przygotowania
Planowanie wycieczki na Leskowiec nie musi być skomplikowane, ale warto znać kilka praktycznych szczegółów, które uczynią Twoją wyprawę jeszcze przyjemniejszą.
Gdzie zaparkować w Rzykach
Dojazd do Rzyk przebiega przez Andrychów – to największe miasto w okolicy z dobrym dojazdem zarówno z Krakowa, jak i Katowic. Z Andrychowa kierujesz się do wsi Rzyki, a następnie do przysiółka Mydlarze.
Opcje parkowania:
Parking prywatny (płatny) – kilka gospodarstw w Rzykach oferuje miejsca parkingowe za około 10 złotych za dzień. To najwygodniejsza opcja, bo możesz zostawić samochód dosłownie przy wejściu na szlak. Właściciele zwykle są na miejscu i chętnie udzielą dodatkowych informacji o trasach.
Parking leśny (darmowy) – należący do Nadleśnictwa Andrychów, dostępny tylko w dni wolne od pracy. Mieści kilkanaście samochodów i znajduje się na granicy lasu. Pamiętaj, że w dni robocze parking jest zamknięty.
Parkowanie przy drodze – w ostateczności możesz zaparkować na poboczu drogi, ale rób to rozważnie, żeby nie blokować przejazdu miejscowym mieszkańcom i ciężarówkom leśnym.
Co zabrać na wycieczkę
Podstawowa lista rzeczy:
- Wygodne buty trekkingowe z dobrym biegiem
- Plecak z wodą (minimum 1 litr na osobę)
- Małą przekąskę energetyczną
- Zapasową bluzę lub kurtkę (pogoda w górach może się szybko zmienić)
- Telefon z naładowaną baterią
- Podstawową apteczkę turystyczną
Dodatково warto zabrać:
- Kije trekkingowe (szczególnie przydatne na czarnym szlaku)
- Czapkę i okulary przeciwsłoneczne
- Powerbank do telefonu
- Aparat fotograficzny (widoki naprawdę zasługują na uwiecznienie!)
Najlepsze pory roku na wizytę
Leskowiec to szczyt, który warto odwiedzać przez cały rok – każda pora ma swoje unikalne uroki.
Wiosna (kwiecień-maj) to czas, gdy natura budzi się do życia. Bukowe lasy nabierają świeżej zieleni, a powietrze jest wyjątkowo czyste. To idealna pora dla miłośników fotografii przyrodniczej.
Lato (czerwiec-sierpień) oferuje najlepsze warunki pogodowe i najdłuższe widokowe dni. To także jedyna pora, gdy można liczyć na widok Tatr bez mgieł i chmur. Pamiętaj jednak, że latem szlaki są najbardziejruchliwe.
Jesień (wrzesień-październik) to złota pora Leskowca. Bukowe lasy przybierają spektakularne barwy od złota po soczystą czerwień. Widoki są krystalicznie czyste, a tłumy turystów znacznie mniejsze niż latem.
Zima (grudzień-marzec) ma swój szczególny czar. Ośnieżone szczyty tworzą magiczny krajobraz, a cisza zimowego lasu jest niemal namacalna. Zimą szczególnie polecam Szlak Białych Serc, który jest bezpieczniejszy od stromego czarnego szlaku.
Wskazówki dla rodzin z dziećmi
Leskowiec to jeden z najprzyjaźniejszych szczytów dla rodzinnych wypraw. Dzieci już od 6-7 roku życia bez problemu pokonają Szlak Białych Serc. Młodsi odkrywcy będą zachwyceni poszukiwaniem białych serduszek na drzewach – to świetna motywacja do dalszego marszu.
Praktyczne rady dla rodziców:
- Zaplanuj co najmniej 4 godziny na całą wycieczkę (z przerwami i zabawami)
- Zabierz więcej przekąsek niż zwykle – górskie powietrze stymuluje apetyt
- Przygotuj małe nagrody za kolejne "etapy" trasy
- Nie naciskaj na tempo – pozwól dzieciom cieszyć się odkrywaniem
Pamiętaj, że schronisko oferuje domowe jedzenie, więc można tam zaplanować pożywny posiłek jako nagrodę za dotarcie na miejsce.
Schronisko PTTK Leskowiec i Groń Jana Pawła II
Jedną z najciekawszych zagadek związanych z Leskowcem jest lokalizacja słynnego schroniska. Choć nosi nazwę "Schronisko PTTK Leskowiec", faktycznie znajduje się nie na Leskowcu, ale na sąsiednim szczycie – Groniu Jana Pawła II. Ta pozorna pomyłka ma swoje historyczne uzasadnienie i dodaje uroku całemu miejscu.
Dlaczego schronisko nie jest na Leskowcu?
Historia budowy schroniska sięga roku 1932, gdy miejscowi działacze PTTK wykupili od gospodarza z Targoszowa halę pod szczytem Jaworzyny. W tamtych czasach szczyt ten nazywał się właśnie Leskowcem (przez pomyłkę austriackich kartografów, o której pisałem wcześniej). Cieśla Jan Bargiel wybudował schronisko w zaledwie 4 miesiące, a nazwa "Schronisko Leskowiec" pozostała, nawet gdy w XX wieku przywrócono właściwe nazwy szczytów.
Dziś ta geograficzna zagadka jest częścią lokalnego folkloru. Turyści często są zaskoczeni, gdy orientują się, że po dotarciu do schroniska wciąż muszą podejść 15 minut, aby stanąć na prawdziwym szczycie Leskowca.
Co oferuje schronisko
Schronisko PTTK Leskowiec to prawdziwa perełka beskidzkich gór. Od 1996 roku jest prowadzone przez Halinę i Jana Lizaków, którzy własnym staraniem wyremontowali i rozbudowali obiekt, zachowując jednocześnie jego autentyczny, górski charakter.
Oferuje:
- 32 miejsca noclegowe w pokojach 3-9 osobowych
- Pełne wyżywienie w oparciu o domową kuchnię
- Schronienie dla turystów jednodniowych
- Ciepłe posiłki i napoje
- Miejsce do odpoczynku przy kominie
- Niepowtarzalną atmosferę beskidzkich schronisk
Kuchnia schroniskowa zasługuje na szczególną uwagę. To prawdziwa domowa kuchnia, gdzie potrawy przygotowywane są według tradycyjnych przepisów. Po kilkugodzinnej wędrówce każdy talerz smakuje wyjątkowo, ale tutaj naprawdę warto docenić jakość i autentyczność potraw.
Schronisko jest otwarte przez cały rok, choć zimą warto wcześniej sprawdzić dostępność. Oferuje również rabaty dla członków PTTK oraz honorowych dawców krwi – to miły gest uznania dla osób wspierających ważne sprawy społeczne.
Groń Jana Pawła II – jedyna "papieska" góra na świecie
Szczyt, na którym stoi schronisko, ma wyjątkowe znaczenie historyczne. Groń Jana Pawła II to jedyna góra na świecie oficjalnie nazwana na cześć polskiego papieża. Nazwa została wprowadzona w 1981 roku z inicjatywy działaczy PTTK z Wadowic i oficjalnie zatwierdzona w 2004 roku.
Na szczycie znajdziesz:
- Murowaną kaplicę pw. Matki Bożej Królowej Gór (wybudowaną w 1995 roku)
- Pomnik Jana Pawła II (odsłonięty w 2001 roku)
- Jubileuszowy dzwon
- Stacje Drogi Krzyżowe wokół kaplicy
- Krzyż Ludziom Gór
Kaplica jest miejscem regularnych mszy świętych, szczególnie w okresie wakacyjnym. To nie tylko punkt kultu religijnego, ale także miejsce pamięci o młodych latach Karola Wojtyły, który regularnie wędrował na te szczyty.
Przy dobrej pogodzie z okolic kaplicy roztacza się przepiękny widok na Beskid Żywiecki z wyraźnie widoczną sylwetką Babiej Góry – tą samą panoramę, którą dziesiątki razy podziwiał przyszły papież.
Ciekawostka: W czasach II wojny światowej schronisko uratował pomysłowy gospodarz Jan Targosz. Gdy niemieckie oddziały miały rozkaz spalenia budynku, Targosz tak szczerze uraczył żołnierzy bimbrem, że zapomnieli o swojej misji. Dzięki temu schronisko przetrwało wojnę i służy turystom do dziś.
Co jeszcze warto zobaczyć w okolicy
Leskowiec to doskonała baza wypadowa do odkrywania uroków całego Beskidu Małego. Jeśli masz więcej czasu lub planujesz dłuższy pobyt w regionie, okolica oferuje mnóstwo dodatkowych atrakcji.
Inne szczyty Beskidu Małego do zdobycia
Czupel (933 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Beskidu Małego i część Korony Gór Polski. Trasa z Przełęczy Przegibek to stosunkowo łatwy szlak, idealny na drugie podejście. Ze szczytu roztaczają się widoki na oba beskidzkie jeziora: Żywieckie i Międzybrodzkie.
Góra Żar – jeden z najłatwiej dostępnych szczytów dzięki kolejce linowej. Na szczycie znajdziesz zbiornik wodny elektrowni szczytowo-pompowej i przepiękne widoki na przełom Soły. To idealne miejsce dla rodzin z małymi dziećmi.
Łamana Skała (929 m n.p.m.) – drugi najwyższy szczyt pasma z charakterystycznymi formacjami skalnymi. Trasa prowadzi przez Rezerwat Przyrody Madohora, gdzie możesz podziwiać kilkumetrowe ostańce z piaskowca istebniańskiego.
Magurka Wilkowicka – szczyt ze schroniskiem PTTK, doskonały cel na kolejną wyprawę. Szlak z Przełęczy Przegibek to przyjemny spacer przez bukowe lasy.
Atrakcje przyrodnicze Parku Krajobrazowego
Grota Komonieckiego – największa znana jaskinia Beskidu Małego. Choć znajduje się poza szlakiem turystycznym, dla miłośników przyrody stanowi ciekawą atrakcję. Ze stropu groty malowniczo spływa woda potoku Dusica.
Wodospad Dusica – największy wodospad Beskidu Małego o wysokości około 4 metrów. Podobnie jak grota, leży poza głównym szlakiem, ale stanowi ciekawą wiedziecę dodatkową dla dociekliwych odkrywców.
Jezioro Międzybrodzkie – sztuczny zbiornik, który stał się wizytówką regionu. Latem to raj dla miłośników sportów wodnych, jesienią oferuje spektakularne odbicia kolorowych lasów w tafli wody.
Rezerwat Przyrody Madohora – chroni fragmenty dziewiczej buczyny karpackiej i unikalne formacje skalne. To idealne miejsce dla miłośników botaniki i geologii.
Zabytki kultury i miejsca historyczne
Wadowice – rodzinne miasto Jana Pawła II, położone zaledwie 20 km od Leskowca. Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II i słynne kremówki to obowiązkowe punkty programu.
Andrychów – najbliższe miasto z bogatą historią tekstylną. Warto zajrzeć do miejskiego muzeum i pospacerować po rynku z zabytkowymi kamienicami.
Zamek w Suchej Beskidzkiej – renesansowa perełka u stóp Beskidów. Ten XVII-wieczny zamek to jeden z najlepiej zachowanych przykładów architektury obronnej w Małopolsce.
Dwór w Stryszowie – oddział Zamku Królewskiego na Wawelu, mieszczący ciekawe kolekcje sztuki dawnej i pamiątek historycznych.
Pomysły na przedłużenie wycieczki
Wielodniowa wędrówka Małym Szlakiem Beskidzkim – jeśli masz więcej czasu, możesz przebyć fragment tego 137-kilometrowego szlaku, który prowadzi przez najpiękniejsze miejsca trzech pasm: Beskidu Małego, Makowskiego i Wyspowego.
Weekend w Żywcu – połączenie górskich wędrówek z zwiedzaniem zabytkowego miasta, degustacją lokalnych specjałów i relaksem nad jeziorem.
Trasa rowerowa przez Park Krajobrazowy – dla miłośników dwóch kółek region oferuje malownicze trasy rowerowe o różnym stopniu trudności.
Leskowiec to nie tylko cel sam w sobie, ale także doskonalna brama do odkrywania uroków całego regionu. Niezależnie od tego, czy masz jeden dzień czy cały tydzień, Beskid Mały zaoferuje Ci niezapomniane doświadczenia i widoki, które będziesz wspominać długo po powrocie do domu.
Leskowiec w Beskidzie Małym to wyjątkowe miejsce, które łączy w sobie dostępność, piękno i bogatą historię. Niezależnie od Twojego wieku i doświadczenia górskiego, ten szczyt oferuje niezapomniane wrażenia – od spektakularnych widoków, przez fascynujące historie Hrabskich Butów i papieskich śladów, po autentyczną atmosferę beskidzkich schronisk. Z łatwym dojazdem z głównych miast i szlakami dostosowanymi do różnych potrzeb, Leskowiec to idealne miejsce na udaną górską przygodę w sercu polskich Beskidów.