Wyobraź sobie miejsce, gdzie cisza przerywa jedynie szum świerkowego lasu, a z wysokiej wieży rozpościera się widok na pięć pasm górskich. Właśnie tak wygląda Czernica – jeden z najbardziej malowniczych szczytów wschodniej części Sudetów, który wciąż pozostaje tajemnicą dla wielu turystów. Czy wiesz, że ta niepozorna góra skrywa fascynującą historię, unikalne atrakcje i zapierające dech w piersiach widoki? Pozwól, że zabiorę Cię w podróż na sam szczyt oraz opowiem, dlaczego warto tam być i jak się tam dostać.
Czernica – podstawowe informacje i położenie
Czernica (dawniej nazywana Schwarzenberg, Czarna Góra lub Dzialec) to szczyt o wysokości 1083 m n.p.m., położony w północnej części Gór Bialskich, w Sudetach Wschodnich, na terenie powiatu kłodzkiego. Jest to najwyższe wzniesienie północnej części Gór Bialskich i jeden z najbardziej charakterystycznych punktów tej części Sudetów.
Co ciekawe, przynależność Czernicy do konkretnego pasma górskiego budzi sporo kontrowersji wśród geografów. Według oficjalnej regionalizacji fizycznogeograficznej Polski profesora Jerzego Kondrackiego, Czernica należy do Gór Złotych. Jednak większość przewodników turystycznych, twórców koron górskich i zwyczajowo przyjęte nazewnictwo lokuje ją w Górach Bialskich. Czesi z kolei upraszczają sprawę, nazywając cały obszar Górami Rychlebskimi – i chyba coś w tym jest, bo góry nie znają przecież granic administracyjnych, tylko tworzą naturalne, płynnie przechodzące w siebie pasma.
Sama Czernica zbudowana jest głównie z łupków metamorficznych i gnejsów, a jej zbocza porastają gęste lasy świerkowe regla dolnego. To właśnie od tych ciemnych lasów pochodzi jej nazwa. Na zachodzie przechodzi w Jawornik Kobyliczny (995 m n.p.m.), a na wschód od niej odchodzi ramię Płoski (1035 m n.p.m.). Na częściowo bezleśnym wierzchołku krzyżują się znakowane szlaki turystyczne, ale największą atrakcją jest zdecydowanie wieża widokowa.
Historia wieży widokowej na Czernicy
Gdyby nie wieża widokowa, Czernica pozostałaby jedynie kolejnym zalesionym szczytem na mapie Sudetów. To właśnie ta konstrukcja nadaje górze wyjątkowego charakteru i przyciąga turystów.
Historia wieży sięga 2014 roku, kiedy to grupa lokalnych społeczników ze Stronia Śląskiego i Lądka-Zdroju zdecydowała o jej budowie. Realizacja trwała niemal rok, a wieża została oficjalnie otwarta 26 września 2014 roku. "Świerkową" wstęgę przecięli wówczas budowniczowie wieży Władysław Bury (pomysłodawca i koordynator przedsięwzięcia) i Marek Rafałko, burmistrz Stronia Śląskiego Zbigniew Łopusiewicz oraz nadleśniczy Nadleśnictwa Lądek-Zdrój Mieczysław Krywieńko.
Co najciekawsze, wieża powstała niemal wyłącznie w czynie społecznym. Materiały budowlane i ich transport na szczyt zapewniło lokalne nadleśnictwo oraz okoliczni przedsiębiorcy, a pracę wykonali ochotnicy i turyści przemierzający okoliczne szlaki. Ta pięciokondygnacyjna drewniana konstrukcja ma wysokość około 18 metrów i liczy 51 schodów.
Wieża stanowi część projektu "Wieże Widokowe Ziemi Kłodzkiej", który ma na celu zwiększenie atrakcyjności turystycznej regionu. Oficjalnie jednak wieża nie jest przeznaczona dla turystów, lecz służy Lasom Państwowym do obserwacji stanu zdrowotnego okolicznych lasów i wykrywania ewentualnych pożarów. Turyści mogą z niej korzystać na własną odpowiedzialność – ale bez obaw, konstrukcja jest solidna i całkowicie bezpieczna.
Co można zobaczyć z wieży widokowej na Czernicy?
Wejście na wieżę to prawdziwa uczta dla oczu. Z najwyższej kondygnacji rozpościera się zapierająca dech w piersiach panorama 360 stopni, obejmująca niemal całą Kotlinę Kłodzką i otaczające ją pasma górskie.
Przy dobrej widoczności zobaczysz stąd:
- Masyw Śnieżnika z charakterystyczną kopułą szczytową Śnieżnika (1425 m n.p.m.)
- Góry Bialskie i Złote
- Góry Bystrzyckie i Orlickie
- Góry Sowie i Bardzkie
- Wysoki Jesionik (Jeseniki) po czeskiej stronie
- Dolinę Nysy Kłodzkiej
- Przedgórze Paczkowskie
- A przy wyjątkowo dobrej przejrzystości powietrza nawet Karkonosze
Jeśli jesteś miłośnikiem wschodu lub zachodu słońca, Czernica będzie dla Ciebie idealnym miejscem. Poranne lub wieczorne światło, rozlewające się po okolicznych dolinach i szczytach, tworzy niepowtarzalny spektakl barw. Zimą natomiast, gdy okoliczne świerki pokrywa śnieg, krajobraz nabiera bajkowego charakteru. Warto zaznaczyć, że w górach pogoda bywa kapryśna, dlatego zawsze dobrze jest sprawdzić prognozy przed wyruszeniem na szczyt.
Szlaki turystyczne prowadzące na Czernicę
Do wyboru masz kilka szlaków prowadzących na szczyt Czernicy, różniących się długością, stopniem trudności i atrakcjami po drodze:
Szlak żółty z Bielic przez Płoskę
To prawdopodobnie najpopularniejsza trasa na Czernicę. Rozpoczyna się w malowniczej wsi Bielice, położonej na "końcu świata", w dolinie Białej Lądeckiej. Trasa ma około 3-4 km długości (w jedną stronę) i zajmuje około godziny marszu. Po drodze mija szczyt Płoska (1035 m n.p.m.) – niepozorny, ale wart odnotowania punkt na trasie.
Punktem startowym jest parking na końcu wsi Bielice (współrzędne: 50.2643, 16.9967), tuż przed znakiem zakazu wjazdu. Szlak początkowo ostro pnie się w górę, a następnie prowadzi grzbietem przez zalesiony teren. Jest średnio wymagający, z jednym stromym podejściem, ale daje satysfakcję z pokonania różnicy wysokości.
Szlak czerwony z Nowego Gierałtowa
Alternatywną trasą jest szlak czerwony prowadzący z Nowego Gierałtowa. To nieco dłuższa trasa (około 6 km w jedną stronę), która prowadzi przez malownicze tereny Gór Bialskich. Szlak jest dobrze oznakowany i nie powinien sprawiać problemów nawet mniej doświadczonym turystom.
Szlak żółty ze Stronia Śląskiego (Goszowa)
Ta trasa rozpoczyna się w dzielnicy Stronia Śląskiego – Goszowie. Jest nieco dłuższa (około 7-8 km w jedną stronę), ale za to mniej stroma. Po drodze możesz podziwiać malownicze widoki na Kotlinę Kłodzką i okoliczne pasma górskie. Trasa prowadzi częściowo asfaltową drogą, a następnie leśnymi duktami.
Szlak niebieski z Przełęczy Suchej
Dla bardziej wprawionych turystów ciekawą opcją może być szlak niebieski prowadzący z Przełęczy Suchej. To trasa o długości około 5-6 km, która prowadzi głównie przez zalesione tereny. Po drodze można podziwiać piękne widoki na Masyw Śnieżnika.
Trudność szlaków i czas przejścia
Wszystkie szlaki prowadzące na Czernicę są średnio trudne i dostępne dla większości turystów. Czas przejścia zależy od kondycji, ale można przyjąć:
- z Bielic: 1-1,5 godziny
- z Nowego Gierałtowa: 2-2,5 godziny
- ze Stronia Śląskiego: 2,5-3 godziny
- z Przełęczy Suchej: 1,5-2 godziny
Trasy najlepiej pokonywać od wiosny do jesieni. Zimą szlaki mogą być trudno dostępne ze względu na śnieg i oblodzenia. Warto również pamiętać, że w górach pogoda potrafi zmieniać się bardzo dynamicznie, więc zawsze należy być przygotowanym na różne warunki.
Atrakcje przyrodnicze w okolicy Czernicy
Góry Bialskie, w których leży Czernica, są często nazywane "sudeckimi Bieszczadami" – nie ze względu na połoniny, których tu nie znajdziemy, ale z powodu rozległych lasów, dzikiej przyrody, bardzo małego zaludnienia i mało uczęszczanych szlaków.
Czernica pokryta jest głównie lasem świerkowym regla dolnego, niestety w części wierzchołkowej zniszczonym w wyniku klęski ekologicznej. Mimo to okolice szczytu stanowią cenny przyrodniczo obszar, gdzie możesz spotkać różnorodne gatunki roślin i zwierząt.
Jedną z największych atrakcji przyrodniczych w okolicy są "Trzy Siostry" – największa grupa skalna w Górach Bialskich. Odsłonięcia skalne znajdują się na zboczu Gołogrzbietu i składają się z trzech grup, osiągających wysokość 19 m i długość 33 m. Z formacją skalną związana jest legenda o trzech siostrach, ich mężach drwalach i smoku. Według podania, zrozpaczone zaginięciem mężów w lesie trzy siostry wyruszyły na poszukiwania, gdy spotkały okrutnego smoka, ze strachu skamieniały, zamieniając się w trzy skały.
Nieopodal Czernicy, na wschodnich zboczach kopulastego szczytu Iwinki, położonego niżej Rudawca (najwyższego szczytu Gór Bialskich – 1106 m n.p.m.) na wysokości od 980 do 1000 m n.p.m., znajduje się Rezerwat Puszcza Śnieżnej Białki. Jest to obszar charakteryzujący się gęstymi lasami, w których można znaleźć 150-letnie buki, a także spotkać rzadkie gatunki zwierząt, w tym dziki, sarny, jelenie, a także puchacze i sowy.
Praktyczne informacje dla turystów
Dojazd i parkingi
Najwygodniejszy dojazd pod Czernicę prowadzi do wsi Bielice – malowniczej miejscowości położonej w dolinie Białej Lądeckiej, między Górami Złotymi a Bialskimi. Bielice mają ciekawą historię – przed II wojną światową mieszkało tu około 500 osób, działał tor saneczkowy, skocznia narciarska, kilka gospód oraz schronisko. Obecnie to spokojna miejscowość z kilkunastoma gospodarstwami i pensjonatami.
Aby dojechać do Bielic, najlepiej kierować się przez Stronie Śląskie. W Bielicach znajduje się parking na końcu wsi, tuż przed znakiem zakazu wjazdu. Współrzędne parkingu to: 50.2643, 16.9967. Warto zaznaczyć, że parking nie jest zbyt duży, dlatego w weekendy i sezonie urlopowym może być trudno znaleźć miejsce.
Alternatywnie można zostawić samochód w Starym Gierałtowie, gdzie przy remizie strażackiej znajduje się parking z wiatą, lub w Nowym Gierałtowie, skąd również prowadzą szlaki na Czernicę.
Najlepszy czas na wycieczkę
Czernica jest dostępna przez cały rok, jednak najlepszy czas na wycieczkę to okres od późnej wiosny do wczesnej jesieni (maj-październik). Wtedy szlaki są najlepiej dostępne, a warunki atmosferyczne sprzyjają pieszym wędrówkom.
Warto pamiętać, że Góry Bialskie słyną z surowego mikroklimatu. W partiach szczytowych śnieg może leżeć nawet do maja, a śnieżyce późnowiosenne nie są tu niczym niezwykłym. Zimą szlaki mogą być trudno dostępne ze względu na śnieg, lecz dla doświadczonych turystów zimowych mogą stanowić ciekawą alternatywę do bardziej zatłoczonych szlaków w innych częściach Sudetów.
Noclegi w okolicy
W okolicy Czernicy znajdziesz kilka opcji noclegowych, głównie w okolicznych miejscowościach:
- Bielice: kilka pensjonatów i gospodarstw agroturystycznych
- Stronie Śląskie: szerszy wybór hoteli, pensjonatów i apartamentów
- Lądek-Zdrój: znane uzdrowisko z bogatą bazą noclegową
Dla bardziej awanturniczych dusz ciekawą alternatywą może być nocleg na samej Czernicy. Na szczycie znajdują się ławki i miejsce na ognisko, więc przy dobrej pogodzie można tu spędzić noc pod gołym niebem lub w namiocie, podziwiając rozgwieżdżone niebo z dala od miejskich świateł.
Chatka pod Czernicą – ukryty skarb Gór Bialskich
Niewielu turystów wie o istnieniu Chatki pod Czernicą – drewnianym domku ukrytym w lesie, który jest ogólnodostępny i oferuje schronienie wędrowcom. Chatkę zbudował pan Władysław – jeden z budowniczych wieży widokowej na Czernicy.
Chatka wyposażona jest w łóżka, piec i wiele innych przydatnych narzędzi i naczyń. Obok znajduje się miejsce na ognisko, wychodek, źródło i kapliczka. To idealne miejsce na nocleg podczas dłuższej wędrówki po szlakach Gór Bialskich. Co ciekawe, w chatce znajduje się nawet zestaw nagłaśniający z wielkimi kolumnami i odtwarzaczem szpulowym.
Dokładne położenie chatki nie jest szeroko rozpowszechniane, aby zachować jej kameralny charakter, ale miejscowi przewodnicy chętnie wskażą drogę zainteresowanym turystom.
Czernica – góra wielu możliwości
Czernica to nie tylko cel jednodniowych wycieczek, ale także świetny punkt wypadowy do dalszej eksploracji Gór Bialskich i Złotych. Oto kilka możliwości, jakie oferuje ten region:
Turystyka piesza
Oprócz samej Czernicy, warto rozważyć wędrówkę na okoliczne szczyty:
- Rudawiec (1106 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Gór Bialskich, należący do Korony Gór Polski
- Kowadło (989 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Gór Złotych
- Jawornik Kobyliczny (995 m n.p.m.) – sąsiadujący z Czernicą szczyt z pięknymi widokami
Trasy rowerowe
Góry Bialskie oferują również trasy dla rowerzystów górskich. Liczne leśne drogi i dukty tworzą sieć tras o różnym stopniu trudności. Sama Czernica jest dostępna dla rowerzystów, choć niektóre odcinki mogą wymagać prowadzenia roweru ze względu na stromość.
Turystyka zimowa
Zimą, gdy szlaki pokryte są śniegiem, Góry Bialskie stają się idealnym miejscem dla miłośników narciarstwa biegowego i turystyki z nartami skiturowego. Mniejszy ruch turystyczny niż w bardziej popularnych rejonach Sudetów jest dodatkowym atutem dla tych, którzy szukają spokoju i obcowania z przyrodą.
Zdobywanie odznak
Dla miłośników odznak turystycznych Czernica stanowi interesujący cel:
- Górska Odznaka Turystyczna PTTK (9+5+6+3=23 punkty na trasie Stary Gierałtów-Dział-Czernica-Nowy Gierałtów-Stary Gierałtów)
- Wieże Widokowe Ziemi Kłodzkiej
- Tysięczniki Ziemi Kłodzkiej
- Sudecki Włóczykij
Dlaczego warto odwiedzić Czernicę?
Czernica to miejsce, które ma w sobie coś magicznego. Choć nie jest to najwyższy szczyt w okolicy, ani najbardziej znana atrakcja Sudetów, to właśnie ta góra skradła serca wielu turystów, którzy raz tam byli. Dlaczego?
Po pierwsze, widoki z wieży widokowej zapierają dech w piersiach i pozwalają podziwiać panoramę pięciu pasm górskich. Po drugie, Czernica oferuje różnorodne szlaki dostosowane do różnych poziomów zaawansowania, dzięki czemu każdy znajdzie trasę dla siebie. Po trzecie, mniejsza popularność tego rejonu w porównaniu z Karkonoszami czy Masywem Śnieżnika sprawia, że nawet w sezonie można tu znaleźć spokój i ciszę.
Wyjątkowego charakteru dodaje Czernicy jej historia – wieża widokowa zbudowana w czynie społecznym przez pasjonatów gór jest świadectwem miłości do tego regionu i chęci dzielenia się jego pięknem z innymi.
Na koniec warto dodać, że Czernica to świetny punkt wypadowy do eksploracji mniej znanych, ale równie pięknych zakątków Sudetów Wschodnich. Góry Bialskie, często nazywane "sudeckimi Bieszczadami", oferują dziką przyrodę, rozległe lasy i mało uczęszczane szlaki – idealną alternatywę dla tych, którzy szukają autentycznego górskiego doświadczenia z dala od tłumów.
Przygotuj więc wygodne buty, plecak, mapę i wyrusz na szlak. Czernica czeka, by odkryć przed Tobą swoje tajemnice i nagrodzić panoramicznym widokiem, którego nie zapomnisz.